32 uur in Malta

Deze week was ik twee korte nachten en een lange dag op Malta, het dichtst bevolkte landje van Europa (1000 inwoners per vierkante kilometer - dat halen wij in de verste verte niet). Het EU beheerscommittee van het FADN vergaderde er over hoe het verder moet met dit informatienet in het tijdperk na de Health Check.


Ik mocht er de openingsspeech verzorgen en terugkijken naar de veranderingen in landbouwbeleid en het informatienet over de afgelopen 25 jaar. Het was een genoegen al die ervaringen nog eens de revue te laten passeren en veel oude bekenden te ontmoeten. Mijn stelling dat het net goed gepresteerd heeft in het toepassen van ICT en het integreren van nieuwe landen, dat het landbouwbeleid niet meer denkbaar is zonder zo'n netwerk van informatie maar dat we slecht zijn in het aanpassen van de verzamelde gegevens aan veranderende doelen van het beleid, werd gedeeld en als nuttig ervaren.


Het leverde ook een leuke discussie op met de Maltese minister van Landbouw. Die kwam wat verlaat rechtstreeks uit de ministersbijeenkomst in Annecy, en mocht dus even wachten met het openen van de conferentie tot ik klaar was met mijn inleiding. Hij deed ons kort verslag uit de Savoie en reageerde geinteresseerd en ad rem op mijn verhaal. Met het oog op de melkpoeder ellende in China vroeg hij aandacht voor een echte health check van ons voedsel.
.
Helikopter
De minister deelde de noodzaak van het hebben van goede feiten, en hij kwam ook met een mooie anekdote hoe heel Malta tot less favoured area (benadeeld gebied in de zin van de bergboerenregeling en zo) is verklaard. Bij de toetreding had de EU Commissaris gezegd dat dat niet de bedoeling was, waarop hij een bezoek had gearrangeerd met een helikoptertocht. In de lucht was de commissaris al overtuigd dat het hier toch slecht boeren was. Kortom de feiten doen er toe en duurder dan een helikopter moet zo'n informatienet ook niet worden.
.
Zelf kwam ik later tot een heel andere conclusie: landbouwkundig mag het op zo'n droge rots dan slecht boeren zijn, economisch zou het wel eens erg mee kunnen vallen. Voor een late lunch reden we naar het midden van het eiland (dat 20 bij 20 km groot is). Daar ligt - op een terrein dat ooit een militaire vliegbasis was- een mooi wijnbedrijf. De buren zijn de nieuwe Amerikaanse ambassade in aanbouw en het voetbalstadion van de natie (dat ooit met 12-1 van Spanje verloor, ik volg het niet maar sommige Nederlanders voelen zich nog benadeeld begrijp ik).
Niet vreemd dus dat de gemiddelde grondprijs voor landbouwgrond tussen de 250.000 en 300.000 euro ligt, zo vertelde de wijnbouwer en later ook iemand van het ministerie. Er zijn strikte ruimtelijke ordeningsvoorschriften maar zo af en toe wordt er toch weer wat omgezet in bouwgrond. Als handhaving in Nederland al een probleem is, dan toch ook tussen Sicilie en Noord-Afrika in deze overigens keurige ex-Engelse kolonie.
Met boeren haal je nooit een goed rendement van zulke grond, hoe goed je wijn ook is en hoeveel bergboerenpremie je ook krijgt. Het rendement komt hier uit beleggen in grond. Van de ruim 10.000 boeren is 80% dan ook part-time boer (of zo je wil belegger). Kortom weer eens een voorbeeld dat economen heel andere beelden bij een benadeeld gebied hebben dan landbouwkundigen.
Naar goed Engelse traditie is het land sterk importerend. Het enige export product dat men kon noemen waren de beroemde Malta's (aardappelen), die er op boerderij niveau een kwartje per kg opbrengen. En men is zelfvoorzienend in konijn, dat er veel gegeten wordt. 's Avonds prikten we een vorkje mee en dat smaakte prima.