swifterbant cultuur

De hazelnootoogst is begonnen, maar het leukste nieuws kwam deze week uit Swifterbant. Bij een perceel zilveruitjes is daar de oudste akker van Nederland gevonden. Uit 4400 - 4300 voor Christus. Toen er nog niet geploegd werd, maar met een hertengewei haklandbouw werd bedreven. Een paar honderd jaar later werd er in Denemarken geploegd, al bijna duizend jaar eerder (5300 vChr) was er landbouw op de Limburgse loss, maar een akker is er tot nu toe niet aangetoond, alleen beweiding.

Wetenschappelijk is interessant dat tot nu toe de akkerbouw niet werd teruggevonden mede omdat archeologen (geindoctrineerd door de huidige omgeving?) bij akkerbouw grote graanvelden voor ogen hadden, en het gaat hier om rivierduinveldjes van misschien 100 m2, zo begrijp ik uit de krant. Vooringenomenheid in waarnemen moet je dus uitschakelen. Anderzijds hangt het ook erg van definities af: 100 m2 zouden we nu natuurlijk moestuin of tuinbouw noemen. De archeologen hadden ook best een persbericht kunnen verspreiden dat tuinbouwmatige gerstteelt teruggevonden is. Alles heeft zijn context.

Het lijkt ver weg, maar het is dus nog maar ruim 6000 jaar geleden, en de hele economische ontwikkeling van Noord-west Europa zoals wij die kennen moest dus nog beginnen. Geen wonder dat we niet kunnen voorspellen en ons zelf niet voor kunnen stellen hoe de wereld er over honderd jaar uitziet - ondanks alle scenario en backcasting technieken die dat gewenste inzicht moeten verschaffen. Inmiddels wordt er in ieder geval in grote delen van de wereld al weer niet meer geploegd voor de graanteelt. We volstaan met schijfeggen - het gemechaniseerde hertengewei.

Het bericht maakt ook een einde aan een persoonlijke illusie. Toen we in 1964 in Flevoland gingen wonen, voelden we ons de eerste bewoners van dat land. Een paar jaar later werd aan de Rivierduinweg / Vuursteenweg de Swifterbantcultuur opgegraven. Maar we konden in ieder geval alle bezoekers vertellen dat we de eerste akkerbouwers waren. Dat blijkt valse voorlichting te zijn geweest zo blijkt dus nu, wat nu dus ook weer is rechtgezet.

De foto van het moderne graanveld is niet in Swifterbant genomen.