Rol GLB

Gisteren constateerde ik dat de discussie op het LNV forum over de toekomstige rol van het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2013 nog niet bruist van de fantastisch nieuwe inzichten. Het ontbreekt me aan de tijd (er moet nog veel gebeuren komende weken) me daar mee te bemoeien en bovendien hoop ik op een goed debat vanuit de burgerij in plaats van dat allerlei betrokken deskundigen (daar reken ik me ook maar even toe) zich de discussie toe-eigenen.
Maar twee dingen vielen me op waarvan ik het toch niet kan nalaten ze dan hier maar even te noteren. De eerste is dat iedereen voor een GLB dat in 2013 wordt ingevoerd en dus misschien in 2020 uit de kinderziektes is, maar automatisch aanneemt dat er open grenzen voor export zijn en de wereldhandel onomstreden is (ik kan me van sommige topondernemers en lobbyisten in de discussie althans niet voorstellen dat men heimelijk op het tegenovergestelde hoopt). Gezien de huidige praktijken, tendenzen in WTO en in bv. de Franse en Amerikaanse politiek lijkt me dat het openhouden en verder open krijgen van grenzen prioriteit 1, 2 en 3 moet zijn. Als belangrijkste waarde voor het GLB zou ik dan ook voor willen stellen "Vrijheid van handelen". Dat houdt wat mij betreft dan ook ruimte voor ondernemerschap in, met een knipoog naar de Lissabon-agenda.
Die open grenzen zijn van groot belang voor de Nederlandse welvaart, allereerst voor de export van allerlei goederen en diensten (zoals de kennis van onze pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen). Het WTO landbouwdossier mag daar geen hinderpaal bij zijn. Maar het is ook van groot belang voor onze voedings- en genotsmiddelenindustrie zelf, en daarmee ook voor boeren en tuinders. Waar blijven we anders met die varkens, tulpen, aardappelen en kaas?
Bij de creeren van markten horen wel standaards. Zoals de succesvolle EU standaard voor biologische landbouw - over de hele wereld nagevolgd. En er horen minimum-product eisen bij, zoals ook voor voedselveiligheid, dierwelzijn en diergezondheid. Die mogen hoog zijn. Ik was vorig jaar in Australie op een bedrijf en die klaagden aanvankelijk over de hoge EU eisen voor rundvlees, maar ze voldeden er toch maar al te graag aan. Anders moest het vlees voor minder geld naar Japan!
Wel moet ik de hoge verwachtingen van strijders voor dierwelzijn wat temperen. Daar worden we het in het GLB in Europa al niet over eens, de Grieken en Bulgaren kijken daar echt anders tegen aan dan de Nederlanders en de Engelsen. Laat staan wereldwijd. Als je daar vergaande veranderingen wil, breng ze rustig in in de GLB onderhandelingen maar regel het dan ook maar gewoon regionaal of nationaal, bv. via de ruimtelijke ordening of extra eisen. Maar doe het dan niet zo dat we bepaalde productiewijzen hier verbieden om het vlees tegen lagere standaards uit Bulgarije of China te halen.
Veel meer hoeft er wat mij betreft met het GLB niet bereikt te worden. We hebben al natuurbeleid, energiebeleid en regionaal beleid dus dat hoeft niet ook nog eens een keer in het GLB. Veel van dat beleid (vooral rond natuur, openhouden platteland, bescherming landschap) kan trouwens beter nationaal of regionaal worden geregeld met een staatsteuntoets. Ik kan me althans geen beeld vormen wat mijn Brusselse parlementsleden moeten regelen voor de natuur in Duitsland of in Finland (landen waar ik nog wel eens kom), laat staan van Letland of Oostenrijk.


inkomenstoeslagen
Het tweede dat me opvalt is dat maar weinig mensen discussieren over de inkomenstoeslagen. Misschien omdat dat meer een uitvoeringsinstrument is dan een toekomstig doel van het GLB. Maar ik had gehoopt dat iemand er een goed doel voor kan verzinnen, zoals ik hier al vaker heb betoogd. Inkomensbeleid is het niet en kan dat niet zijn, dat kun je veel beter nationaal regelen lijkt me. Wat dat betreft is de 50jaar oude GLB doelstelling verouderd. Ik blijf het buitengewoon prettig vinden dat ik als mede-eigenaar van een akkerbouwbedrijf 10.000 euro per jaar van de Europese belastingbetaler krijg. Zolang de regeling er is, zullen we de premies ook lekker aanvragen.
Maar ik kan het een Hongaarse burger (als ik daar over twee weken ben) die er via de btw aan mee betaalt niet uitleggen. En ook niet mijn buurman die veel actiever met voedingsmiddelen is dan ik, duidelijker bijdraagt aan het Hollands cultuurlandschap dan wij met onze graanteelt, en sterker van het weer afhankelijk is dan wij, maar geen cent krijgt van de EU - omdat hij stroopwafels op de markt in Oud-Beijerland en Haarlem verkoopt.
Wellicht moet ik uit de discussie afleiden dat iedereen zich wel kan vinden in het idee dat ze in 2020 verdwenen zijn, afgezien van die (nationale) betalingen voor landschapselementen. Of dat in de rest van Europa een realistische uitkomst van de hervorming in 2013 wordt gezien, betwijfel ik.