complottheorieën

 Aan mythes en complottheorieën in deze coronatijd geen gebrek. Voor wie daar over na wil denken, hierbij nog een leestip: het boek Stikvallei dat Frank Westerman in 2013 publiceerde bij De Bezige Bij. Ik kwam er eindelijk aan toe om het eens te lezen, de aanleiding was een andere: het is deze maand 40 jaar geleden dat we in een Lada Niva met een bevriende SNVer vanuit Bamenda de 300 km lange Ringroad in Engelstalig N.W. Kameroen afreisden. Met de klok mee via Wum en op bezoek bij Fons en langs de Fulani van de Grassfields.

Vijf jaar later zou het deel van de Ringroad bij het Nyos-meer rampgebied worden. Er kwam een gas vrij uit het meer waarbij vrijwel alles wat in de vallei leefde, het leven liet. Westerman maakte er al in de jaren 90 een VPRO radiorapportage over, en dat werd daarna dus het boek Stikvallei. 

Het begint met een mooie inkijk in de wetenschap: diverse deskundigen willen er als eerste zijn om een publicatie te scoren en vervolgens blijken er twee scholen met ieder hun eigen theorie te ontstaan. De wetenschap biedt dus geen uitsluitsel over wat er echt gebeurd is. En inmiddels heeft de bevolking zo zijn eigen geruchten: waarom waren de Israëli als eerste ter plekke (omdat ze een lift kregen van hun regeringsleider die net op staatsbezoek ging) en de Fransen daarna? Zou het kunnen dat ze het meer gebruikten voor het testen van een nucleaire bom? Geruchten die er bij de animistische bevolkingsgroepen met hun religies over geesten in meren en straffende voorouders ook nog wel bij konden. En nog extra aantrekkelijk zijn geworden nu de verhoudingen tussen het Frans- en Engelstalige deel van Kameroen een dieptepunt hebben bereikt. Life is larger than logic concludeert een van de aanwezigen met instemming van de auteur. 

Het boek was voor mij dus dubbel interessant. Allereerst omdat het je laat nadenken over mythevorming en complottheorieën als ook de rol van wetenschap daarin. Lees het alleen al daarom. Maar voor mij was het ook een herinnering aan een vakantie met fantastische ervaringen (het huisblad van de KLM heeft ooit het verhaal over onze bijzondere terugtocht vanuit Douala naar Brussel met Sabena  gepubliceerd - Such a bad experience never again heette dat toen in reizigerskringen, en de Lonely Planet heeft me in zijn acknowledgements in de jaren 90 nog enige tijd bedankt vanwege een verbeterde plattegrond van Bamenda). Toch de dia's nog maar eens opzoeken.