Bromsnor te Oostkapelle

 In een opruimactie lees ik in een doosje met oude exemplaren van De Wete, het blad van de Heemkundige Kring Walcheren. De eerste uitgave van 2006 bevat een leuk verhaal van de Veldwachters die in de 19e eeuw hun intrede in het land deden, en in het bijzonder enkele ervaringen uit Oostkapelle.

De veldwachter stamt uit 1791 toen de Fransen de Garde de Champetre invoerden. Vier jaar later werden Belgie en Zeeuws Vlaanderen bezet dus de Nederlandse eerste veldwachters moeten tussen Hulst en Sluis worden gezocht. In 1810 volgde het Koninkrijk Holland en kreeg elke gemeente de door Swiebertje onsterfelijk gemaakte Veldwachter. In 1943 voegden de Duitsers de Veldwacht bij de Marechaussee en na de bevrijding kregen we gemeentepolitie (in de steden) en rijkspolitie (in de dorpen) die in 1981 fuseerden. 

De veldwachters moesten de orde handhaven, en dat hield heel wat taken in waarvoor ze maar zeer matig werden betaald. Ze werden benoemd door de gouverneur/commissaris van de koning. Gezien het karige loon moest er veel worden bijgeklust, als gemeentebode, postbode, havenmeester, klokkenluider etc. De door hen uitgevoerde sociale controle (ook op bedelaars en vreemdelingen) werd door de bevolking lang niet altijd geapprecieerd en een kleine misstap van de veldwachter had vaak grote gevolgen voor hem. Vooral als de relatie met de burgemeester niet te best was, want daar werd geklaagd. 

Zo werd in Oostkapelle zowel in 1847 als 1891 de veldwachter weggestuurd. In 1847 was dat een direct gevolg van de landbouwcrisis (de aardappelcrisis) van 1846/47. Er dreigde hongersnood en de autoriteiten bestelden een aantal militairen die in het uitgestrekte dorp met zijn bossen, moestuinen en boomgaarden, maar ook gelegen aan een doorgaande weg, de orde moesten helpen handhaven. Ook een nachtwacht werd ingesteld. Maar veldwachter van Haren werd gezien als zwak en lui en ook nog op dronkenschap betrapt. Hij werd overgeplaatst naar Oud-Vossemeer. 

In 1891 moest Willem Steur als veldwachter het veld ruimen. Hij werd er van beschuldigd enkele incidenten niet te hebben vervolgd. In 1890 was er een stuk van de vlaggenmast van de toren geschoten (voor wie de toren kent: nog best een kunstje). En een paar maanden later hadden 5 jongens sprokkelhout van het strand meegenomen, wat volgens de veldwachter niet strafbaar was, maar volgens de burgemeester wel. En er speelde een conflict tussen de veldwachter en wethouder Lantsheer, die door de veldwachter niet vertrouwd werd en van een jachtovertreding werd verdacht. De burgemeester vond dat de veldwachter ook enkele zaken rond vernielingen van toegangshekken langs de openbare weg had moeten oplossen, maar dat was de veldwachter niet gelukt. En zo werd hij opgevolgd door veldwachter Jan van Sluijs, die van Zoutelande kwam en met Jacomina Boone was gehuwd. 

Leuk, die oude verhalen met bekende namen...

Uit: Albert L Kort: Gezond en sterk - veldwachters in Oostkapelle, De Wete 2006/1

Farm Boy in Foto Museum Den Haag

 De NRC meldt dat het Foto Museum in Den Haag een tentoonstelling heeft van William Wegman. De poster Farm Boy fungeert blijkbaar als blikvanger (zie hiernaast). Die komt uit het boek Farm Days. Ken ik nog niet maar het lijkt grappig genoeg om eens te pakken te krijgen. 

Onrustige elite

 Nog een boeiende column in The Economist van dit weekend, dit keer die van Free Exchange. Die gaat in op het werk van Peter Turchin over cliodynamics. Daar had ik eerlijk gezegd nooit van gehoord. Hij ziet een patroon waarin met een 50-jarige cyclus de maatschappij gaat van sterke polarisatie en gebrek aan samenwerking (rond 1900 was het in de VS in de politiek ook een janboel) naar samenwerking (zoals in de jaren 50 en 60) en weer terug. Een soort lange golf dus. 

Vanuit een complex adaptive system ziet hij een klassestrijd waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor een goed opgeleide klasse met hoge verwachtingen die niet tot de elite door weten te dringen omdat er te weinig banen zijn (bezuinigende overheid, weinig bedrijven door monopolievorming). Die groep komt niet aan zijn trekken en trekt via populisme aan de bel tot de verwachtingen bekoeld zijn. Met andere woorden we hebben teveel mensen verkeerd en te hoog opgeleid, geen wonder dat het belang van vakmensen weer wordt benadrukt.

Het lijkt me een redelijk discutabele theorie, maar het lijkt wel een aantal politieke verschijnselen te verklaren (zoals het feit dat bij hoger opgeleiden of hogere klassen Corbijn (UK Labour) en Bernie Sanders (VS) het beter deden dan bij lagere klassen. In ieder geval doet economische ongelijkheid er toe, en dat heeft ook met verwachtingen te maken. Zo zou de Franse revolutie niet zozeer een gevolg van armoede zijn geweest maar een clash tussen de beneden zijn capaciteiten werkende beter opgeleiden en de landadel. Ook 1848 was een probleem van een overschot aan geschoolde mannen. En de Amerikaanse burgeroorlog was niet alleen over slavernij maar ook opkomende Norodelijke kapitalisten tegen Zuidelijke plantage-eigenaren.  Ook nu zou er 'elite-overproduction' zijn, waarbij de toegang tot de stad (betaalbare woningen e.d.) niet makkelijk is. De VS zou 25.000 juristen per jaar teveel produceren, in het VK zou 30% van de afgestudeerden beneden zijn opleiding werken. 

The Economist, Graduates of the World, Unite. 24.10.2020

social media

 

De discussie over de social media en de tech platforms, die deze week een nieuwe ronde inging met een aanklacht in de VS tegen Google van misbruik van een dominante positie, geeft dit weekend ook in The Economist aanleiding tot stukken. De editorial bepleit om dit soort zaken op vier niveaus te bekijken: harm, dominance, remedies en delay.

De Schumpeter column van het blad ziet 3 oplossingsrichtingen om de zaak wat evenwichtiger te maken: via het individu, het collectief of de staat. Tot de eerst hoort het runnen van de social media als een utility waarbij de gebruiker betaalt. Tim Berners Lee houdt houdt zich bezig met WeMe, een Facebook-achtige waarin je met geld betaald in plaats van met je data, en dan ook geen advertenties krijgt. 

Een ander voorbeeld is het Vlaamse Inrupt dat met steun van de overheid een datakluisje, een 'pod' voor elke inwoner aanlegt als een data platform waarop bedrijven dan apps kunnen laten draaien die de toestemming van de dataeigenaar moeten hebben. Men voorziet onder andere toepassingen rond financiële data. Lijkt me op ons FI-space concept te lijken. 

De collectieve aanpak is het vormen van "unions", vakbonden of beter data-cooperaties van burgers die een een deel van de winst van de platformen opeisen, net zoals vakbonden niet uit zijn op het vernietigen van een bedrijf, maar wel een groter deel van de toegevoegde waarde willen hebben.  En dan zijn er de overheden, die zoals de EU met de GDPR de markt kunnen beïnvloeden. 

Nationale landschappen

Wie zich door Corona aan huis gebonden voelt moet zich mentaal verplaatsen in vakantiebestemmingen zo begreep ik pas van een psycholoog in de NRC. In dat kader kan ik het boek Nederland - vakantie in eigen land van ReisReport aanbevelen. Het ziet er uit als een mooie A4 reisgids en in zekere zin is dat het ook. De auteurs maken van die boeken van verre streken maar doken met de eerste golf op Nederland en beschrijven de 20 Nationale landschappen. Mooie foto's, leuke beschrijvingen van de landschappen, de plaatsen die het bezoeken waard zijn en ze geven wandel-, fiets- en soms ook vaartochten. En (gesponsorde ?) tips voor leuke overnachtingen, veelal in B&Bs. Je krijgt zin om voor elk landschap een midweekje te reserveren. Dus of het helpt ?

Herfst

Komende dagen krijg je paddenstoelen als fotootje bij de posts want het is herfst. Gistermiddag bezochten we de heemtuin aan de 's Gravenweg in Capelle a/d IJssel. Daar kun je nu de herfst beleven. Een aanrader. 

De veiling en de Nobel

Veilingen lijken in de landbouw op zijn retour. Misschien dat er nog eens ergens een boedeldag is en we hebben de bloemenveiling nog, maar in de groenten lijken de partijen niet alleen over prijs en directe levering te willen spreken maar ook over allerlei andere zaken in de transactie. En dan is een veiling niet meer zo efficient. 

Maar in de rest van de economie is de veiling in opkomst, neem alleen al het veilen van advertentieruimte op de tech platformen (sociale media etc) en de overheid die zendfrequentis veilt. Geen wonder dus dat de Nobelprijs weer eens is toegekend aan experts in de veilingtheorie. Paul Milgrom en Robert Wilson, beide van Stanford (en Wilson was ook de promotor van zijn ztudent Milgrom).

Want veilingtheorie is niet zo simpel. We kennen natuurlijk de klassieke veiling bij opbod (in de literatuur: de Engelse veiling). Daar leren de bieders in het proces wat de ander er voor over heeft.  Zo ontdekken ze samen de waarde. Maar het kost tijd dus wij vonden de Nederlandse veiling uit: bij afslag. Gaat lekker snel en blijkbaar is het niet zoals bij een schilderij belangrijk om te leren wat het te verkopen spul waard is in de ogen van anderen. En als je als verkoper geluk hebt haal je ook nog wat marge binnen tussen de hoogste bieder en die net eronder. 

Een gallerie met oude meesters in Ede past nog al eens een Vickeroy veiling toe. Dat gaat in 1 ronde met biedingen van alle kopers (ook snel, je hoeft niet bij elkaar te gaan zitten) en de winnaar betaalt niet zijn eigen biedprijs maar die van nummer 2 die er net naast grijpt. Bieders ontlenen dus geen informatie aan andere bieders (de biedingen zijn onafhankelijk). De regel dat je de prijs van nummer 2 betaalt verleidt de bieders om het achterste van hun tong te laten zien zonder dat ze slachtoffer van de 'winners' curse' worden: het gevoel dat je toch weer teveel hebt betaalt. Het leverde al in 1996 een Nobelprijs op.

Wilson onderzocht nog ingewikkelder gevallen zoals het veilen van olievelden. Daar hangt de waarde af van de hoeveelheid olie die men in het veld veronderstelt maar ook van de kundigheid van de bieder om het er uit te krijgen. Dat maakt de price discovery lastiger. Voor het veilen van frequenties (en inmiddels ook elektriciteit) ontwikkelden de winnaars de SMRA - Simultaneous Multiround Auction) waarin bieders in meerdere ronden op meerdere objecten tegelijk mogen bieden. Na elke rond krijgen ze wat informatie terug over prijzen en biedingen. Dit blijkt spectaculaire bedragen uit de markt te halen.  De eigenaar (vaak de overheid) profiteert dus ten opzichte van het bedrijfsleven dat biedt. 

Gebaseerd op The Economist: Winning bids, 17.10.2020

Tuindiplomatie

 

Onlangs pleiite HCCS baas Rob de Wijk voor meer aandacht in de geopolitiek van Nederland voor de agrarische sector. Ik weet nooit zo goed wat je daar dan bij voor moet stellen in een op handel georiënteerd land, hoewel het een feit is dat een Nederlandse premier in China meer over landbouw praat dan hier. Met stikstof misschien niet meer, maar dan wel positiever.

Enfin, vroeger tijden levert wel een mooi voorbeeld op van tuindiplomatie. Lenneke Berkhout beschrijft in haar proefschrift (handelseditie) Hoverniers van Oranje een mooi voorval. Johan Maurits (de gouverneur van Nederlands Brazilië en bouwer van het Mauritshuis) was vanaf 1647 stadhouder voor Kleef, een deel van Brandenburg. Hij wilde vrede tussen Brandenburg en Frankrijk en stuurde zijn tuinman naar Versailles om Lodewijk XIV met een nieuwe snoeischaar gunstig te stemmen. Johan Maurits had namelijk de takkenschaar ontworpen en die werd daadwerkelijk gedemonstreerd aan de Zonnekoning, de dauphin en de eerste minister Jean Baptiste Colbert. Dat was een succes, de koning was tevreden en de tuinman werd gedwongen nog drie maanden te blijven om zijn kunsten te vertonen. 

Ontwaken uit het neoliberale

Afgelopen week las ik Ruw ontwaken uit een neoliberale droom en de eigenheid van het Europese continent, van Gabriel van den Brink. Ik kreeg het onlangs cadeau, blijkbaar vond iemand dat een geschikt cadeau voor mij. Ik heb er in ieder geval plezier aan beleefd.

Van den Brink is niet erg gelukkig met het neo-liberale tijdperk in het algemeen en New Public Management in het bijzonder en gaat op zoek naar een alternatief. Hij doet dat in een leesbare stijl en begint paragrafen veelal met een belevenis of anekdote uit zijn eigen historie. Waaruit de lezer dat hij opgroeide in een katholiek gezin in Woensel, nu stadsdeel van Eindhoven, ging studeren in Nijmegen, dat in zijn tijd zich ontwikkelde tot het uiterst linkse Havana aan de Waal (naar ik begrijp omdat het katholieke gezag een hoogleraar Marxisme weigerde te benoemen) en de eerste 5 jaar na zijn studie leefde hij van een uitkering om een links filosofenblad te redigeren. Dat kon toen nog, en je kon je studenten jarenlang adviseren CPN te stemmen. Later kwam het goed en werd de auteur zelfs zzp-er die lol had in business development, zo begrijp ik. 

Tegen die achtergrond is een zoektocht naar iets tussen "super-staat China en super-markt Amerka" die via Rerum Novarum eindigt bij coöperaties en een zekere mate van corporatistisch goed te plaatsen. Cirkel rond zou je bijna denken.

De auteur is op zijn best bij de uitleg van een aantal denkers over het liberalisme in de economische filosofie (Locke, Smith, Marx, Friedman) en over de gemeenschapszin (Aristoteles, Thomas van Acquino, Roussaeu en de ethologie/biologie. Maar ook de beschrijving van de laatste 40 jaar in duidelijke trends mag er zijn. Met name gaat het dan om SCP materiaal, dat hier en daar onverwachte inzichten geeft. Kortom een mooie analyse.

In de loop van het boek moet het new public management het steeds meer ontgelden en wordt economie vereenzelvigd met de homo economicus. Met voor de hand liggende voorbeelden dat die niet bestaat. Dat wisten economen al behoorlijk lang. Mensen zijn meer dan calculatoren, maar daarom kan een gereduceerd model nog wel handig zijn om te proberen te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit. Ook op wat andere punten zou mijn economische formulering anders zijn geweest. Zo werken coöperaties vooral daar waar de markt en centrale coördinatie niet werken. Die ruimte kun je ook oprekken. Het werk van Tine de Moor over gilden wordt samengevat en daar zie je dat ook in: op het platteland waren ze niet nodig, daar had je de familieverbanden en buren die je al lang kende. In de stad ontbrak dat. Later zag je met coöperaties op het platteland hetzelfde, en nu zie je dat weer bij energie coöperaties e.d. Maar of  je dan alles zo efficiënt kunt organiseren blijft toch de vraag. En multinationals zoals Credit Agricole en ForFarmers zijn dan toch twijfelachtige voorbeelden of dat nu het verschil in de geopolitiek gaat maken en verklaart dat Europa zo anders is. De Europese samenleving deelt de democratie en bottum-up met de Amerikanen (individualisme) en een wat grotere rol voor de staat met de Chinezen (vanuit gemeenschapszin en maatschappelijke organisatie), dat lijkt me juist. Maar of de Europese gemeenschapszin nu echt zo groot is (tussen bijvoorbeeld Nederland en Italië)  zal nog moeten blijken.

Enfin goed boek en toch dat werk van De Moor over gilden nog eens lezen en het proefschrift van Van den Brink over de modernisering in afgelopen eeuwen van Woensel. 

Lijstje: typen boeren voor de Alblasserwaard

Tijd voor eens een lijstje. Ik maakte eerder reclame voor het boek van de EO Wijers prijsvraag "Naar een aantrekkelijk en vitaal platteland". In een van de ontwerpen voor de Alblasserwaard voorziet men allerlei nieuwe typen boeren voor de toekomst. De specialisatie zet door nar 12 typen. Mooi lijstje:

• de waterboer
• de gastvrije boer
• de rentenierboer
• de seizoensboer
• de wilgenboer
• de herenboer
• de instaboer
• de bosboer
• de pensioenboer
• de ecoboer
• de multifunctionele teler
• de energieboer

Hoe RHO Adviseurs de typen exact gedefinieerd heeft in zijn ontwerp Boer aan het Roer is niet helemaal duidelijk (er lijkt me hier en daar wat overlap) maar inspirerend is het wel. Weer eens wat anders dan de aloude VAT en NEG-typologie van boeren en tuinders.

Platform economie rond de koe

Eerder deze week ontspon zich een interessante discussie op Foodlog over platform econome in de landbouw, Aanleiding was een aankondiging van Lely die hun melkrobot aanvullen met een robot grasmaaimachine, een aanpassig van stallen om ammoniak te reducreren en een dataplatform Horizon dat alle data rond een koe in de cloud bij elkaar brengt, ook die van de voerleverancier, derenarts, etc.

Het leidde o.a. tot de volgende post:

Zo leidt een uitdagend hoera-bericht over technologische vooruitgang tot een interessante discussie. Net als EMC vanuit haar eigen ervaring zo mooi beschrijft heb ik ook de indruk dat de eerste generatie robots vooral voor de middelgrote gezinsbedrijven uit sociale overwegingen aantrekkelijk waren en deze boeren early adaptors waren: meer rust en je stelt makkelijker een machine in dan een werknemer aan. Grote bedrijven hadden al wel arbeidsdeling in weekends en werken met productiegroepen. Maar inmiddels zie je wel ondernemers die er 6 bestellen en daarmee schaalvoordelen realiseren. Ook prima, zo ging het met van paard naar tractor ook (en de unintended consequences van bodemverdichting kwamen pas later op de agenda, hoewel ook bij de introductie er boeren waren die dat als bezwaar zagen).

Of je vervolgens die winst / toename van welvaart / lagere kostprijs gebruikt voor meer melk in babyvoeding voor Afrika of meer kaas voor Duitsland of minder koeien en meer natuur is een vraag die je niet aan de robotleverancier en ook niet helemaal aan de markt moet overlaten zo lijkt me, althans als je het introduceert als techniek om de productie op te krikken van boeren met 6.000 liter naar 8.000 liter.
Het boeiende van het ontstaan van deze platformen (niet alleen Lely, ongetwijfeld volgen Alfa-Laval en anderen zodat een boer kan kiezen, en ik meen in de akkerbouw hetzelfde te zien bij John Deere en anderen) is dat besluitvorming wordt gecentraliseerd en dat het algoritme op basis van 1 miljoen koeien en meer een indringend advies geeft voor Annie24. En dat zoals in #18 wordt toegelicht, centraal besloten wordt om gras met de cyclo-maaier te kneuzen en niet met de messenbalk te maaien (en ik leer ervan dat dit externe effecten heeft op de natuur). Boeren zullen dus in zo'n centralistisch systeem minder experimenteren.
Dus moeten we als samenleving afwegen het voordeel van het verbeteren van management en verhogen van productie / verlagen kostprijs door centraal informatiemanagement tegen risico's als het centrale deel uitvalt of softwarefouten bevat en het feit dat boeren minder wordt aangepast aan lokale omstandigheden c.q. er minder innovatiemogelijkheden door boeren zouden kunnen zijn. Maar misschien is dat laatste ook niet zo'n heel belangrijk vreschijnsel en is een minder of meer standaardaanpak (met algoritmes die rekening houden met wat ze aan lokale informatie kunnen verwerken) wel prima.
En er zijn natuurlijk issues van inkomensverdeling, zoals ik al eerder noemde. Die verschuiven enigzins van boeren en uit andere ketenpartijen en uit de regio naar de centrale leverancier van het systeem.

Foodlog / IFAMA conversatie over NL landbouw

 Hier is de link naar een nieuw gesprek met Merijn Knibbe, Niek Koning, en mijzelf onder leiding van Dick Veerman over de situatie waarin de Nederlandse landbouw zich bevindt. Enjoy

Green Deal college op Nyenrode

 Vanmiddag geef ik college op Nyenrode over de EU Green Deal, Farm to Fork en het nieuwe GLB. Gewoontegetrouw staan de slides op slideshare. 

Covid-19 in EuroChoices

 

Eerder schreef ik een long read voor de website van WUR over mogelijke effecten van Corona op het agri-food system. Op verzoek van EuroChoices is het bewerkt in een paper, en dat is nu online beschikbaar als early view totdat het in het volgende nummer verschijnt. Open Access dus niet achter een betaalmuur. Je vindt het hier.

AFSCHEID

 Mijn afscheid van Wageningen UR wordt gevierd met een digitaal symposium in de eerste dagen van November. Je kunt er bij zijn als je je hier aanmeldt. 

Op BoerenBusiness over kostprijsberekening Horring

 

BoerEnBusiness vroeg me om af en toe iets uit de boekenkast te herlezen voor een actuele column. Leuke formule dus hier aflevering 1. En ik kon niet laten te beginnen bij het eerste proefschrift uit LEI-kringen, dat van directeur Jan Horring over kostprijsberekening. 

Platform economie

Mijn blogposts van afgelopen dagen over data delen waren mede ingegeven doordat ik het boekje Platform Economics van Robin Mansell en W. Edward Steinmueller las. Uitgegeven in de serie Advanced Introduction to bij Edgar Elgar. Net verschenen en zeer aanbevolen voor iedereen die economisch denken wil toepassen op platformen. Of dat nu neo-klasssieke economie, institutionele economie of politcal economy is. Dit wordt een bruikbaar boekje voor een volgend paper. 

Nog meer over data delen

 

Ook Food+Ãgri van vrijdag bevatte een paar opvallende stukjes over de rol van data en hoe die de organisatie van de bedrijfstak beinvloedt. Het blad interviewde Roald van Noord, interim directeur van Zuivel.NL, de opvolger van het productschap zuivel. 

Van Noort± ``Ik hoor ook wel geluiden dat boeren niet zitten te wachten op een aantal door ons ontwikkelde instrumenten. Dan denk ik± Dat is lekker. Wij hebben ze op jullie verzoek ontwikkeld`

Food+Agri: "Het gebruik van boerendata leidt regelmatig tot verhitte discussies. Hoe kijkt u daar tegenaan?

Van Noord: Ik ben van mening dat de bepaalde data in de sector publiekelijk toegankelijk moeten zijn, maar niet dat alle data gratis en voor niets toegankelijk moeten zijn. Als je dat doet, sla je de innovatiekracht van de sector dood.  

Ook een ander stuk in hetzelfde blad geeft een aardig inkijkje. Het betreft de fusie van twee mechanisatiebedrijven die als John Deere dealers de Deere strategie DOTS (Dealers of Tommorow Strategie) serieus nemen en fuseren. Het gaat om Kraakman die Agrimachines (v/h Vervaet-Stehouwer) overneemt. Teruglopend aantal boeren lijkt een aanleiding en in die DOTS worden er lagen uit de keten gehaald en kunnen de (grotere) dealers meteen met de fabriek dealen. 

Agrimachines was tot het inzicht gekomen dat boeren tegenwoordig meer aan een merk hangen dan aan een dealer. Dit tot verbazing van de interviewer. Edwin Vervaet: "Het is gewoon waar. Wat bij John Deere zeker meespeelt is dat het als enige echt een compleet pakket aanbiedt:van machine of trekker tot en met complete gps-systemen tot en met alle denkbare service en registratiemogelijkheden die je maar kan bedenken. Dat maakt dat klanten hier graag bij willen zijn en blijven. Zelfs de kritische klanten. Vergelijk het maar een beetje met Google. Veel mensen hoor je klagen over alle data die Google van je weet, maar iedereen maakt er graag gebruik van". Ook monteurs vinden dat aantrekkelijk, zo stelt geïnterviewde.

jaren geleden maakten we voor de Europese Commissie in een project ook al de observatie dat data delen sterk bevorderd moet worden. Europa heeft tal van gespecialiseerde machinebouwers, die goed zijn in spuitmachines of aardappelrooiers etc, maar die data moeten kunnen delen op platformen met de andere machines. Het alternatief is sterke concentratie, the winner takes all. 

Gebrek aan data delen leidt tot aangescherpte contracten

Van tijd tot tijd speculeren we hoe IT ketenorganisatie zou kunnen gaan veranderen en hoe het best de dataketen kunt inrichten. Voor dat laatste bedenken we dan standaarden en systemen met machtigingen om data uit te wisselen. Met discussies over eigendom van data etc.

Tegen die achtergrond noteer ik een case die bruikbaar lijkt voor een volgend paper. Food+Agri meldde donderdag dat in de pluimveehouderij Storteboom en De Heus de keten willen sluiten. Wie een contract heeft als vleeskuikenhouder met Storteboom wordt verplicht zijn voer af te nemen bij De Heus. Die twee bedrijven hebben daarover een deal maar blijven verder volledig zelfstandig en bepalen ieder hun prijzen. Over de reden meldt het blad: "De voerfabrikant en pluimveeverwerker zien daarin verschillende voordelen: het borgen van de voedselveiligheid met een keten waar tracering simpel is, het beter in de hand hebben van gewichten en het maken van een kwaliteitsslag. Die zou gemaakt kunnen worden doordat bedrijfsresultaten onderling makkelijker vergeleken kunnen worden en de oorzaak van eventuele problemen makkelijker te achterhalen is en in de hele keten meer data gedeeld kunnen worden."

Ik weet niet of ik als boer niet liever afhankelijk zou zijn van 1 partij waarin ik via een contract mijn marge afspreek, dan van twee partijen die een bondje hebben maar waar ik van de een naar de ander moet als ik een gesprek over de marge wil hebben. De voerfabrikant komt immers in een aantrekkelijke positie want ik kan niet meer dreigen met een offerte van de concurrent.  Anderzijds: ook bij een contract met 1 partij krijg je een prijslijstje met een slachtkuikenprijs en een veevoerprijs, die je binnen het contract maar hebt te accepteren. Je kunt in feite alleen beslissen of je die ronde tegen die prijzen dieren gaat mesten of niet. Het feit dat die prijzen tegelijk worden aangeboden of dat je ze tegelijk kunt opvragen maakt het wellicht acceptabel, je kent daarmee je risico.

Maar het geeft toch weer eens aan hoeveel belang boeren hebben bij mechanismes waarin boeren makkelijk data kunnen delen. Ze kunnen dan immers ook hun data over voeraankopen van een aantal leveranciers met de data uit hun bedrijfsvoering (sensoren ed.) aan de slachterij beschikbaar stellen, liefst incl. receptuur van het voer en anders de slachterij die data bij de voerleverancier laten opvragen. De boeren zouden ook zelf een data-coöperatie kunnen vormen. Althans als je wat flexibel wilt blijven als ondernemer. 

In de Groene

 De Groene Amsterdammer duikt deze week in de kringlooplandbouw. Ik kom nog even langs in het artikel om uit te leggen dat de voedselmarkt heel redelijk met Corona zijn werk is blijven doen - wat niet weg neemt dat er veranderingen in het systeem gewenst zijn. Hier het artikel 

De bodem in de kamer

 Gisteren lichtten we het RLI advies De Bodem Bereikt in de Commissie LNV van de Tweede Kamer. Hier de opname: