frietaardappelen

Afgelopen dagen was er een interessante gedachtewisseling op Foodlog over de organisatie van de frietketen. Kees Maas meldt dat de Europese aardappelsector in 10 jaar is uitgegroeid van 4 miljoen ton aardappelen in 2010 naar 10 miljoen ton 10 jaar later. Gezien de sluiting van de horeca en daarmee wegvallen van het grootste deel van de afzet zit een aantal boeren nog met veel onverkochte aardappelen. Dat leidde tot een overheidsinterventie van 50 miljoen en een discussie op Foodlog over het risicomanagement in de keten.
Je mag immers verwachten dat boeren een deel van hun oogst al eerder verkopen om het prijsrisico te verminderen. Uit de discussie blijkt dat dat vermoedelijk vooral klei-aardappelen zijn, die zijn beter bewaarbaar dan zandaardappelen. Die teelt zou vooral mogelijk geworden zijn door drijfmest en beregenen waarmee wel een product gemaakt kan worden dat te bakken is.
Er lijken twee opties te zijn: of je teelt een ras specifiek voor 1 fabriek die exclusief dat ras heeft en met een pootgoedorganisatie ook het pootgoed levert. Vaak voor een bepaalde fast-foodketen. In dat geval is de boer zo geketend dat hij ook een contract krijgt van tonnen of ha's * een gemiddelde opbrengst waarbij het prijsrisico bij de fabriek ligt. Alleen het deel dat boven de contracthoeveelheid is gegroeid wordt dan tegen dagprijs afgerekend.
Er zijn ook nog altijd vrije boeren die dan wel zo slim zijn een ras te kiezen dat bij meerdere afnemers verwerkt kan worden. zodat ze geen hold-up probleem hebben. Ze kunnen zich dan indekken via gespreid verkopen (met levering op termijn), pools, deels toch contracteren of termijnmarkt. Vaak zit er in Nederland een collecterende handel / coöperatie tussen omdat de telers niet zo groot zijn of in de geschiedenis waren.
De uitbreiding zat afgelopen decennia vooral in Belgie en Noord Frankrijk waar de telers groter zijn en er een direct contact met de fabriek is. Daar wordt ook meer voor de retail en verdere exportbestemmingen geteeld en minder voor de gevestigde orde in de horeca waar Nederland al mee verbonden was.
De interventie van LNV was bedoeld voor de boeren die onverkoopbare aardappelen hadden. Er duiken nu verhalen op dat fabrikanten zouden proberen contracten te ontbinden en boeren een prikkel te geven van de regeling gebruik te maken, zo constateert AVM-Accon. Dat is raar.