Bouwplan voor de ploeg

In de vorige blog beschreef ik de systeeminnovatie in de landbouw naar het drieslagstelsel in de Middeleeuwen. De gramlanden werden opgedeeld in hooilanden en weide.. Nattere gronden waar beweiding lastiger is (ook tot meer ziektes leidt) konden als hooiland worden ingezet. De veestapel kon groeien, mogelijk met een factor 4 tot 6 of meer. Rotsige velden en hellingen juist voor beweiding. Met de mest kon meer bouwland worden aangehouden: als een ha grasland 7.5 ton mest oplevert, en je hebt 15 ton per ha bouwland nodig dan kun je naar 1 op 3. Waarbij op den duur (maar dat duurde heel lang, in de 14e eeuw was het meeste nog twee jaarlijkse rotatie) een driejarige rotatie mogelijk werd op het bouwland: lange braak, wintergraan met korte braak in herfst en winter, zomergraan,  Dat was echter pas mogelijk als er genoeg mest was. En dan moesten wel de percelen heel anders worden ingedeeld.  Met dit systeem werden dieren en graanteelt echt aan elkaar gekoppeld, Dieren waren nodig voor de mest, maar ook voor het ploegen en vervoeren van hooi en mest.
De arbeidsfilm in dit systeem is vlakker. Mazoyer et al schatten dat de boer in dat systeem van de 13e eeuw 10 keer zoveel moet investeren dan in het oude systeem van de 10e eeuw. Veel kapitaalintensiever dus. Dat moet dus in generaties zijn opgebouwd.
Met de verdubbeling van de opbrengsten van granen kon de bevolking groeien, en kwamen er dus ook meer groentetuinen, boomgaarden en wijngaarden. Bossen werden kleiner en moesten steeds meer worden gereguleerd om te voorkomen dat er geen bos meer overbleef. Hout werd duurder.
Al met al konden er meer mensen worden gevoed. En er waren er wat meer die niet in de landbouw direct hoefden te werken, maar aan de slag gingen als wagenmaker, hoefsmid, molenaar etc. Of kathedralen gingen bouwen, In de steden vormden de handwerkmensen de gilden. Dat alles kon door  een surplus
En die surplussen leidden tot handel, zoals via het Hanze netwerk. Ze maakten ook nieuwe steden mogelijk. Heel veel (nu) oude dorpen en steden met namen als Neu-, Nieuw-, New-, Villeneuf etc zijn uit de Middeleeuwen.