de wet van Say

Elk aanbod schept zijn eigen vraag, zo luidt de wet van Say. Hij was de eerste hoogleraar economie in Frankrijk, begin 19e eeuw. De wet is niet zo simpel en wordt vaak verkeerd geinterpreteerd, Het is niet zo dat als je teveel uien of auto's produceert ze automatisch worden verkocht, zelfs als je de prijs laat zakken. De wet moet niet micro maar macro worden geinterpreerd worden.
The Economist kwam vorige week (12.8.2017) met een mooie toelichitng, waarvan ik het voorbeeld, voor deze blog wat aangepast, graag vastleg.

Stel je hebt voor het gemak een samenleving, een economie met 2 producten. Melk en T-shirts. Stel de veehouders willen voor 100 (miljoen euro) melk verkopen, om ook weer voor 100 (miljoen euro) T-shirts te kunnen kopen. De T-shirt makers hebben het plan opgevat om voor 80 (miljoen euro) T-shirts te maken, zodat ze voor een zelfde bedrag zuivel kunnen kopen. Dat levert een economie op met een omvang van 180 mln. euro.
Die plannen van beide sectoren zijn intern consistent. Maar de melkproducenten zullen niet meer dan 80 kunnen verkopen, en dus uitgeven aan T-shirts. En dus blijft de economie op een omvang van 160 steken.. Met ook nog het probleem dat het helemaal niet zo goed zichtbaar is dat de veehouders wel 100 T-shirts hadden willen aankopen, eerder ligt de conclusie voor de hand dat er overcapaciteit is want er is maar voor 80 te verkopen.
Say ging er vanuit dat de prijzen van de melk snel zal dalen (gezien de overcapaciteit) waardoor er meer van wordt verkocht en minder geproduceerd, en de prijs van T-shirts zullen stijgen, wat de vraag wat remt en de productie doet toenemen.
Kortom de samenstelling van de economie, het nationaal product, zal en moet veranderen, niet de productiecapaciteit. Er is geen overcapaciteit en teveel aan productie, maar de verkeerde zaken worden geproduceerd.
De werkelijkheid met sparen en geld is het minder simpel en heeft de Wet van Say de nodige gebreken. En landbouw-economen zullen uitleggen dat je een koe niet aan en uit kunt zetten, en niet op alle grasland katoen kunt telen voor T-shirts. Maar het basisidee van het marktmechanisme klopt.