comparative advantage

Het was afgelopen maand (om precies te zijn: 19 april) exact 200 jaar geleden dat David Ricardo (die opgroeide in Amsterdam) een boek publiceerde waarin hij het lastige concept van de comparatieve voordelen uitlegde. Ofwel: handel is geen zero-sum maar win-win omdat de twee partijen zich kunnen specialiseren.
De John Bates Clark medal van dit jaar (een prestigieuze prijs voor economen jonger dan 40) ging naar Dave Donaldson. Die besteedde 10 jaar aan archiefwerk om de effecten te bekijken van 67.000 km spoorlijn die in India werd aangelegd tussen 1853 en 1930. En daarmee handel mogelijk maakte want waar een ossewagen 30 km per dag kon afleggen met een beperkte last, kwam de trein tot 600 km. Doordat en 8 soorten zout in India verhandeld werden met hun eigen prijzen kon Donaldson inschatten wat de effecten van de verlaagde handelskosten waren.
Die waren dus enorm: regio's die op het spoor werden aangesloten zagen gemiddeld een inkomensstijging van 16%. Ter vergelijking: over de hele periode 1870-1930 steeg het inkomen (per hoofd) met 22%.
Een tweede analyse betrof de Amerikaanse landbouw tussen 1880 en 1920. Daarin werd op county level gekeken wat er oorspronkelijk werd verbouwd, en wat na integratie van de markten door rails en weg. De output per arbeidskracht in reele termen steeg met 79% in die periode. In de ruime eeuw tussen 1880 en 1997 steeg de output van de amerikaanse landbouw evenveel door markintegratie dan door groei in productiviteit.
Misschien iets om even bij stil te staan voor mensen die alles uit eigen regio willen halen.....

The Economit 22.4.2017 Free Exchange Donaldson's difficult idea

het einde van de suikerquota

Het suikerregime van de EU wordt als een van de laatste marktordeningen ook geliberaliseerd. De quota verdwijnen dit jaar. Dat zal wel weer niet zonder slag of stoot gaan, want van de melk en vele andere quota weten we dat de efficiënte producenten al enkele jaren staan te springen om uit te breiden, aangemoedigd door hun verwerkers, en dat de niet-zo-efficiënte produceten eerst lage prijzen moeten voelen voordat ze er de brui aangeven.
The Economist van vorige week (22.4.2017) laat ED&F Man aan het woord, Die verwachten dit jaar een uitbreiding van de productie va 17% met name in de 'beet belt'. Daarmee zou de export naar de wereldmarkt kunnen (of moeten) stijgen tot 2.6 mln ton, een verdubbeling maar nog altijd veel lager dan de 7 mln. ton in 2005 toen de WTO de export wegens teveel steun verbood. De EU prijs ligt met 500 euro per ton vrijwel op wereldmarktniveau, hoewel er nog wel degelijk een forse bescherming is met tarieven en importquota die de invoer uit Brazilië en Mexico vrijwel onmogelijk maken.

The Economist: a sweet deal, 22.4.2017

biogas en pacht

De Duitse Energiewende is goed voor akkerbouwers. Die kunnen snijmais e.d. in vergisters opwerken tot gas en elektriciteit. Het is dus ook goed voor grondbezitters want hogere rentabiliteit vertaalt zich in hogere grondprijzen.
In de nieuwste editie van de ERAE rekenden Hennig & Latacz-Lohmann uit hoe gunstig het is voor de grondprijzen. Wel, in biogas intensieve regio's leidt de biogas productie tot een stijging van 61 tot 141 euro per ha in de jaarlijkse pacht. De spreiding komt vooral door de verschillen in veedichtheid. Als er veel vee in een regio is, is er ook vanuit die hoek veel vraag naar snijmais en grond, En ook naar mestafzet, al of niet via de biogasinstallatie die digestaat oplevert. En er is dus een agglomeratie-effect: bij veel vee vindt je ook veel biogasinstallaties met soms maisaanvoer van buiten de regio.

Solveigh Henning and Uwe Latacz-Lohmann: The incidence of biogas feed-in tariffs on farmland rental rates in ERAE: 44-2, april 2017

Ruimte+wonen

Is een vakblad en kennisnetwerk voor ruimtelijke professionals. In het eerste nummer van dit jaar, dat in april uitkwam drukte men de essays af die de Vereniging Deltametrapool liet schrijven voor de Nationale Omgevingsvisie (de NOVI in het jargon).
En dus ook het essay Next Farming van Silke de Wilde en mij. Mooi uitgegeven blad overigens met ook een leuk verhaal van een boer in de Haarlemmermeer en een reportage over Almere-Haven. Daar werd vanaf 1976 aan gebouwd en volgens de huisarts van al die jaren verdienen de ontwerpers een Nobelprijs omdat ondanks het hoge aantal sociale huurwoningen en lage inkomens het wel meevalt met woon- en buurtproblematiek. Die prijs zal er niet komen maar leuk om te lezen voor iemand als ik die er in de zomer van 75 aan meewerkte. Als stageaire met een scriptie over de economie van de gronduitgifte. Ofwel: de voor- en nadelen van erfpacht, een onderwerp dat dezer dagen ook weer helemaal terug is op de agenda omdat Almere's moederstad Amsterdam er vanaf wil.

big data en boer Koekoek

Wat heb ik aan al die cijfers, mijnheer de voorzitter, ik wil het over de feiten hebben, zo foeterde Boer Koekoek in de jaren zeventig bij de begrotingsbehandeling Landbouw waar hij met stapels tabellen en grafieken werd overladen. Goede kans dat die van het LEI kwamen maar daar gaat het me nu niet om. 
Ik kende de quote niet maar hoogleraar Sander Klous gebruikt het in zijn boekje Wij zijn big data. Een onverwachte bron, maar een passend citaat. Klous beschrijft hoe big data tot feiten komt door om steeds meer cijfers te vragen. Omdat de opslagcapaciteit sneller stijgt dan de verwerkingscapaciteit komt er overigens steeds meer ongeinterpreteerde data.
Ik kan het boekje van harte aanraden. Het gaat vooral over het feit wat wij van big data moeten vinden, hoe het de maatschappij verandert en wat de schaduwkanten zijn. De auteurs zien het als een Groot, Niet Te Vermijden Data Ontwikkeling maar zijn hier en daar ook kritisch.

Scheve verdeling

Er zijn grote en kleine boeren, dus als je zoals in het GLB betalingen per ha gaat geven, gaan sommigen er met veel geld vandoor. Dat is geen schokkend inzicht, tot je de cijfers op een rijtje zet. Alan Matthews deed dat in een rapport voor de RISE Foundation and nu in een blogpost. Ik citeer voor wie niet doorklikt, want de cijfers zijn te schokkend om ze niet te kennen;

Data extracted from the DG AGRI statistics on the distribution of payments in the financial year 2015 show that just 131,000 farm holdings received just less than 33% of the entire national envelopes for direct payments and, indeed, almost 10% of the entire EU budget.

One wonders just what services these farms are providing to the taxpayer that justifies giving them almost 10% of the entire EU budget. The €13.7 billion going to this small number of farm holdings is far greater than the entire EU budget for security and citizenship of €2.0 billion, the entire budget for Global Europe of €7.9 billion, and even the entire EU administration budget which attracts so much unfavourable comment of €9.0 billion in that year.

These generously-supported farms (all those receiving more than €50,000 per annum) accounted for just under 2% (1.8%) of all beneficiaries of direct payments and just over 1% (1.2%) of all farm holdings in the EU. Just over one-quarter are found in France alone, with many of the remainder in Germany, UK, Spain and Italy. But there are also significant numbers in some of the newer Member States such as Hungary, Poland, Bulgaria, Czech Republic, Romania and Slovakia where large agribusiness companies now operate the holdings of former state farms and large cooperatives.

Ik vrees dat de cijfers zelfs nog wat geflateerd zijn omdat er boeren zijn met meerdere bedrijven. En deels worden de gelden gedeeld met grondeigenaren, maar misschien zijn er daar nog wel minder van. Kortom dit zou in de toekomst anders moeten. Waarbij een bovengrens aan de betalingen per bedrijf geen oplossing zijn. Het moet omgezet naar maatschappelijke (natuur) diensten. 

voerconversie

Japke-d Bouma bespreekt in de NRC de taalmode, en kwam gisteravond met een top10 van Boer-zoekt-vrouw-taal. De uitdrukking van dit seizoen is blijkbaar "Wat is je voerconversie?" Gebruikt door een van de meiden om een ex-Wageninger in te palmen die nu in de vissen zit in Afrika. Wat Japke-d niet signaleerde dat hiermee ook het begrip boer is opgerekt want de man in kwestie is geen visboer maar een viskweker.
Volgens de NRC columnist wordt dit de nieuwe openingsvraag in het uitgaansleven om het ijs te breken. Efficiency doet het blijkbaar altijd goed, hoewel ik juist gisteren ook gevraagd werd binnenkort een lezing te houden die dat ter discussie stelt.

waterfootprint

Hierbij een link naar een videootje van PBL over het nut van de waterfootprint. Dat nut is niet altijd even groot. Dat ik er induik komt door een Twitter-discussie van gisteravond.
Aanleiding was een tweet over een artikel uit de NRC dat het watergebruik van rundvlees als juist factcheckte. Ik kon niet laten er op te wijzen dat water in Ierland voor de grasgroei toch niet zo heel schaars is. Dat leidde ook nog tot de discussie of een footprint ook nog eens blijvende schade inhoudt. Blijkbaar roept dat woord dat op. Ik heb de PBL video aan mijn zijde. Water beprijzen zou ik zeggen dan kan die indicator ook weer afgeschaft.

van sociale naar economische zaken

Zijne Majesteit opende vanmiddag B30, het gebouw van de planbureaus en o.a. de RLI. Een interessante middag, met een mooie voordracht van filosoof Bas Haring over het presenteren van complexe materie - iets wat de planbureaus en RLI wel vaker te doen hebben. Verhalen vertellen stelde Haring. Feiten op zich zeggen niets en zijn ingewikkeld. Een slimme conclusie of moraal ook niet en infographics zijn ook de oplossing niet. Je moet het kunnen beleven, inclusief de als-dan's, de omdat's etc. En dat kan in verhalen, zo illustreerde hij met Hans en Grietje.

Ik noteer ook een opmerking in haar inleiding van Laura van Geest, directeur CPB. Die ging nog even in op de geschiedenis van het gebouw en memoreerde dat in de jaren voor de oorlog o.a. de ministeries van Landbouw en Sociale Zaken hier gehokt hadden. Iets wat je je volgens haar nu niet meer kon voorstellen. Ik vroeg me af waarom: de omvang van het gebouw? Maar misschien wel, zo vul ik in, omdat de landbouw sinds die tijd de transitie heeft doorgemaakt van een sociaal probleem naar een economische krachtpatser, zo wil althans de dominante visie op de sector.

Urk, walvissen en Williamson

Mooi verhaal een week geleden in de NRC over de Urker visserij-ondernemer Klaas Post die een dag in de week wetenschapper is in de natuurhistorie en in de Westerschelde unieke botten van oerwalvissen boven water brengt. Hij gaat een van de nieuwe oude soorten vernoemen naar de Urker visser die echt het werk deed. Dat schijnt een lastige en gevaarlijke klus te zijn: het gaat om dieptes van 35 meter en meer, met draaikolken, oorlogsmateriaal en afval.
Iemand die Urk goed kent vertelde me aan een etentje dat dit echt Urk is. Het eiland zou groot geworden zijn door net wat meer risico's te nemen in het vissen dan de andere kustplaatsen. Ze moesten misschien wel op dat kleine eiland maar ook het geloof schijnt hierin een belangrijke rol te hebben gespeeld. Het Godsvertrouwen hielp de visser de risico's te nemen en de bevolking de gevolgen te dragen als het mis ging. En vermoedelijk versterkte dat het ook weer.
Een fraaie illustratie op micro-niveau van de institutionele lagen van Williamson: cultuur en religie bepalen ons handelen.

Vrolijk Pasen

complexe bedrijven en de provinciegrens

Het administreren van boerenbedrijven is helemaal niet zo simpel als het lijkt. Ik zit er voor in een Amerikaanse commissie en eerder deze week voerde ik er ook op EZ nog een nuttig gesprek over. Ik kan nu ook mijn eigen situatie als illustratie gebruiken, hoewel die niet eens zo ingewikkeld is.
Zo kreeg ik onlangs een foldertje van de provincie Zuid-Holland of ik interesse had mee te doen als Zuid-Hollandse landbouwpionier voor duurzame innovatie. Die brief was bezorgd op een adres in Flevoland. Daar ligt ook het familie-akkerbouwbedrijfje. Maar ik ben de oudste maat van de maatschap en woon in Zuid-Holland. Maar daar was de brief dan weer niet bezorgd. Vreemd, en voorlopige conclusie: bij de overheid is de big data nog niet perfect ;-)
Of ik nu wel of niet onder de regeling val heb ik maar niet uitgezocht. Misschien komt zo de samenwerking in innovatieprojecten over provinciegrenzen toch nog van de grond.
Enfin, voor een simpele maatschap van meerdere maten is het al niet zo simpel. Dat zal wel het topje van de ijsberg zijn want dat  bedrijven met meerdere vestigingen als meerdere bedrijven worden geteld is ook geen nieuws. Binnenkort weer maar eens met onze Amerikaanse vrienden kijken of die inmiddels een oplossing hebben bedacht. Een slide voor mijn eigen presentatie moet niet zo moeilijk zijn.

Recht in Holland

Onlangs blogde ik al over het het al wat oudere boek Holland en de Hollanders van J. Raap. Ik las er nu een hoofdstuk in over tal van rechten, En hoe die van de graven van Holland in handen kwamen van steden en landheren (omdat de graven geld nodig hadden in de oorlogsvoering). Interessant is hoe in de Middeleeuwen bij aanbesteding van publieke werken de uitvoerder ook een recht van onteigening kreeg om het werk tot stand te brengen. Ook het erfrecht verschilde nogal tussen bv. het noorden van Holland en het zuiden.
Grappig is ook het recht van naasting waarin bv. de buren van een perceel grond het recht hadden dat perceel alsnog te kopen tegen de voorwaarden waarop een derde het had gekocht. Goed voor de verkaveling, zo lijkt me.
Interessantst is het pachtrecht. Dat waren behoorlijk complete contracten in een tijd waarin mest centraal stond voor de vruchtbaarheid. Om roofbouw te voorkomen was vaak bepaald dat in de laatste 2 van de 6 of 7 jaar geen aardappelen of bieten mochten worden verbouwd. Het kwam ook voor dat bieten, rode mosterd, vlas en hennep helemaal verboden waren. Soms was er de verplichting het land in de klaver of juist geploegd en bemest op te leveren. Er waren ook voorschriften voor het minimu aantal dieren dat een akkerbouwer moest aanhouden, of juist een beperking van het aantal paarden op het grasland. Verboden om stro en mest te verkopen kwamen ook voor. Weidegang van varkens was ook nog al eens verboden. En een scheurverbod was ook bekend.
Als je dat zo leest krijg je zin om weer eens naar contract design te kijken. Het blijft een issue.

man en paard

Interessante vergelijking in The Economist van 1 april tussen man en paard. In boerenkringen zou je wellicht moeten zeggen tussen paard, landarbeider en boer. Aanleiding is de komst van de robots. Het blad wijst er in zijn Free Exchange rubriek op dat rond 1900 de toekomst voor het paard er geweldig uitzag. Maar binnen 50 jaar was het beest werkeloos door de komst van de auto en de tractor.
Het probleem was om nog nuttig werk te vinden voor de paarden. Er is nog steeds (bosbouw)werk dat met paarden wordt gedaan (vraag de gaucho's waar ik deze foto nam), en sommige viervoeters stegen in waarde in de paardensport, toen we rijker werden. Maar gemiddeld daalde de prijs van het paard, in de VS met 80% tussen 1910 en 1950. Dat hielp aan een wat langzamer verloop van de mechanisatie omdat het paard aantrekkelijk bleef.
(overigens gaat het blad niet in op het issue dat het ook goedkoper werd een paard op te fokken: er was minder grond nodig voor al die paarden en dus daalden de graanprijzen door hoger aanbod en dus konden de prijzen van paarden ook dalen).
De lagere prijzen leiden er natuurlijk ook toe dat er minder paarden werden gefokt en er meer naar de slacht werden afgevoerd. En zo daalde het aantal paarden en ezels in de VS tussen 2010 en 2060 van 21 naar 3 miljoen.
Ook het blad zelf vindt dat de vergelijking tussen paard en mens te ver kan worden doorgevoerd. Maar dat er een overschot aan arbeid is, dat dat goedkoper dreigt te worden en dat er daarmee veel laagwaardige banen ontstaan in de zorg en de hospitality lijkt toch wel een effect van de robots dat boven ons hoofd hangt.
Overigens is het effect van de internationale handel vooralsnog groter: in de VS verdwenen er pakweg 2 miljoen banen naar China tussen 1999 en 2011, terwijl de robots maar goed waren voor een half miljoen.

Uit; The Economist - Remember the mane, 1.4.2017

boekendag

De boeken voor de paasdagen stroomden vandaag binnen. Sprekers treden tegenwoordig vooral op als ook hun boek wordt uitgedeeld, zo lijkt het wel.
Onlangs keken we bij de Rli naar big data en dus kreeg ik daar vanochtend nog het boek van Sander Klous "Wij zijn big data" als een must read. In de lunchpauze was ik op EZ waar een essay bundel over beleid in complexe systemen werd gepresenteerd. Bruikbare inzichten zo leek me.
En eind van de middag had de KNAW een oploop om het pleidooi voor meer geld voor onderzoek en innovatie kracht bij te zetten in deze formatietijd. Waartoe Mariana Mazzucato was ingevlogen. Een begenadigd spreekster die ook goed door had dat iedereen het al snel eens was over meer geld voor onderzoek en innovatie maar dat de olifant in het glazen huis de vraagstimulering door de overheid is: niet alleen geld voor fundamenteel onderzoek in de hoop dat het een cluster bedrijvigheid oplevert met kweekbiefstukken en personal medicine, maar gericht ook sturen op een gezond en duurzaam menu (om eens een voorbeeld te noemen), waarbij je niet alleen onderzoeksgeld beschikbaar stelt maar ook iets doet rond btw of het type winkels in de obese omgeving van het gemiddelde treinstation. Of de panelleden het ook over die conclusie uit haar lezing eens waren weet ik zo net niet. Enfin, we kregen in vertaling haar bestseller Entrepreneurial State.
Iedereen dank voor de boeken en mocht het met de Pasen regenen, dan meld ik daarna wat ik er verder van opgestoken heb.

Open Wetenschap

In zijn editie van 25 maart documenteerde The Economist de bezwaren tegen het huidige proces van publiceren van wetenschappelijke papers: het duurt te lang, het is al betaald, er is mogelijk gebrek aan transparantie etc. Het blad stelt 3 maatregelen voor:
1. papers met hun data als preprints in repositories van universiteiten beschikbaar stellen. De claim to fame is dan gemaakt en daarna kan het naar een journal en kunnen de reviewers hun tijd nemen. Publiceren via open access, dus de auteurs betalen de bladen.
2. Geen doubble blind review, maar de namen van reviewers publiceren. Ook de reviews zelf publiceren en zo mogelijk er gewoon een website met commentaren en verbeterde versies van maken. Dat voorkomt matige reviews (sommige bladen vragen de auteur al om namen van reviewers aan te leveren) en voorkomt dat bladen vooral bestaan omdat ze een adressenbestand van reviewers hebben.
3. universiteiten en instituten moeten ophouden vooral publicaties te gebruiken als maatstaf voor effectiviteit en productiviteit. Je kunt ook pre-prints tellen, en hergebruik dataset (net als citaties) en zelfs artificial intelligence inzetten om te kijken waar en hoe paper is gebruikt.

anywhere en somewhere

Gisteravond sprak Charles Groenhuizen in ons Dorpshuis over de Amerikaanse politiek Waarbij de nieuwe president een makkelijk mikpunt van caberetiers en photoshoppers blijkt te zijn.
De analyse is al vaker gemaakt: de liberalisering bracht afgelopen twintig jaar veel goeds maar er was ook een groep, vooral in de lagere middenklasse, die er relatief op achteruitging en door de crisis ook nog eens de overheidsbezuiniging, veel onzekerheid en verminderde kansen op doorstroming over zich heen kreeg. Populisme als gevolg. Brug open of brug dicht. The Economist van vorige week bespreekt een boek van David Goodhart: The road to somewhere: the populist revolt and the future of politics. Goodhart deelt de maatschappij niet in als brug open of dicht, maar als een dominante minderheid (de elite) van mensen van anywhere tegen een meerderheid van mensen van somewhere. Anywheres hebben een draagbare identiteit die in de globalisering gedijdt, de somewheres hebben last van gebrek aan respect.