Dronen tijdperk

We leven in het Dronen tijdperk, zo suggereerde The Economist dit weekend in een kop. Waarbij in het Engels Drone Age een mooiere variant is op de Stone Age dan in het Nederlands.
We werken voor de OECD aan een paper, dus ik las het met interesse. Het blijkt weer eens dat voorspellen lastig is, vooral als het om de toekomst gaat: de US Federal Aviation Authority voorspelde in 2010 dat er rond 2020 15.000 drones in de VS zouden zijn. Inmiddels wordt dat aantal per maand (!) verkocht (!).
Voorspellen kan overigens worden geleerd, zo blijkt uit het boek Superforecaasting-the art and science of predition van Philip Tetlock en Dan Gardner, dat ook in het blad wordt besproken. De superforecasters zijn vooral goed in staat om te reflecteren op hun eigen voorspellingen, vooral in het licht van nieuwe informatie. En ze kunnen goed informatie uit zeer verschillende bronnen integreren.

Eva Vriend op het LEI

De blog van vandaag verwijst naar een long read blog (zoals dat nu heet) van een paar jaar geleden. Toen besprak ik uitgebreid het boek van Eva Vriend: Het Nieuwe Land.
Vandaag was ze op het LEI als spreekster op een feestje met onze oud-medewerkers (gepensioneerd of uitgewaaid) ter ere van 75 jaar LEI. Mooie gedachtewisseling.
Herlees dus mijn recensie uit 2013

Van Grieken of de CMC

Heeft er al eens iemand de historie van CMC Melkunie goed beschreven? Ik hou me aanbevolen voor een tip of gedenkboek over deze voorganger van Campina.
Dit vanwege de aandacht die Harry van Grieken er aan besteed in zijn boek Drie generaties in het familiebedrijf (zie de blog van gisteren).
De CMC begon als de Crisis Melk Centrale en werd omgezet in de Vereniging Consumptie-Melk-Centrale in 1938 in het kader van de crisiswetgeving. De keten tussen melkslijters en boeren werd als inefficiënt gezien onder de vigerende crisiswetgeving. Boeren moesten voortaan verplicht leveren aan de monopolist CMC, althans in het westen. Die verkocht de melk aan de AVM, de vereniging van de melkslijters.
Voor het einde van de oorlog (zo meldt Van Grieken, p. 120) waren een aantal vooraanstaande boeren zo slim om een Coöperatieve Melk Centrale (CMC) op te richten. In 1944 kreeg directeur B. van der Heide de opdracht er een Coöperatief Unilevertje van te maken. Van oudsher was de coöperatieve bedrijfsvoering in het westen minder ingevoerd: de boeren zaten dicht bij de stad, de handel en de melkslijters of de melksalons (de Sierkan, de RMI Rotterdam, de RMI in de residentie), dus de markt werkte.
Maar de CMC begon die bedrijven op te kopen. De boeren staken een deel van de winst in die bedrijven en streefden niet meer dan 50% van de aandelen na. Bij de aankoop van de Sierkan werd de naam Nederlandse Melkunie ingevoerd. Dat bedrijf werd zelfs in 1961 aan de beurs genoteerd, voor de mindeheidsaandeelhouders. En Albert Heijn had een aandeel via hun melkbedrijf (Stero) Vita. Via RMI waren er banden met Unilever. Er was een participatie in Nutricia en omgekeerd.
Later werden CMC en Melkunie in elkaar geschoven, en ging Melkunie op in Campina. En zo werd ook West-Nederland coöperatief. Mooie case voor het coöperatie-onderzoek. Wie heeft literatuur?

Van Grieken 3b

Herinner je je de Vlaflip nog? Bodempje siroop (Ranja), gele vla en yoghurt. Daar werd ooit door het Zuivelbureau reclame voor gemaakt. Niet bedacht door een food designer, maar door de kantine-mevrouw van Van Grieken, die er veel succes mee had als melkslijters en boeren begin jaren zestig de nieuwe vestiging van het particuliere zuivelbedrijf in Rijswijk bezoeken.
Het is een van de aardige anekdotes uit de memoires van Harry van Grieken, in het derde deel van zijn trilogie over het zuivelbedrijf: Drie generaties in het familiebedrijf. Over de andere delen blogde ik al eerder, dit derde deel gaat over de eerste 70 jaar van de onderneming en zijn eigen leven. Het verscheen overigens al eerder onder de titel Over leven in de melk en daarnaast.
Een leerzaam boek voor inkijkjes in de historie van de zuivel. Van Grieken was een innovatief bedrijf dat niet alleen aan de basis van de VlaFlip stond. Het maakte na de oorlog de strategische keuze zelf bij boeren zijn melk in te kopen. In de jaren zestig nam het een voorsprong in het zoeken naar eenmalige verpakking door de plastic zak (met schenkkan) te introduceren. Een paar jaar later volgde de duurdere Pure Pak verpakking, waarmee ook de zeer gewaagde stap naar de supermarkten kon worden gezet. De opening van dat nieuwe kanaal was natuurlijk een gevoelige zaak voor de melkslijters. Het was ook een gepuzzel met de overheid om de duurdere verpakking apart door te rekenen, in een tijd van minimum-melkprijzen. Zo krijg je in het boek ook nog wat mee over de opkomst van de supermarkten en de personages die de innovatoren waren rond de Konmar, Hoogvliet, Dekamarkt etc.
Een eerdere slag met de marktordening was de introductie van Halfom. Formeel een dieet-product (dat daardoor niet geweerd kon worden), in werkelijkheid een (goedkopere) halfvolle melk. Halfvolle melk mocht niet, want dan zou de boterberg nog groter worden. Dat was zo erg dat de EU het vetgehalte in 1968 verplicht verhoogde van 3 naar 3.2%. Consumenten boos en dat was de aanleiding voor Halfom: 1.5% vet en er werd voor hetzelfde gewicht en  dieetreden melkpoeder toegevoegd. Zodat men kon stellen te helpen die berg weg te werken. Voor de consument betere melk en 7 guldencent goedkoper. Politiek (en concurrenten) in rep en roer en dus veel gratis publiciteit: een minister die de melk en public in de kamer gaat proeven. De rest is geschiedenis - inmiddels is in Europa 85% van de consumentenmelk halfvol (en tot 1968 bestond het alleen in de VS als het duurdere fortified milk).

FIspace

Uw leesgedrag is redelijk onvoorspelbaar. Google Analytics meldt dat het op een na populairste bericht op deze blog een link naar een twitterbericht is met een foto van de notariele passage van de akte van de oprichting van de FIspace Foundation. Terwijl dat EU project een eigen site heeft.

Vandaag vergaderde het bestuur voor de tweede keer. In Nieuw-Vennep. Ik meld het dus maar even, want blijkbaar vind u het belangrijk.
Met een fotootje van de locatie - ik groeide op met het merk Vicon dat nu overigens via het Noorse Kverneland in Japanse handen is. We zijn er middels het EU project FIspace in ieder geval uit hoe je de data-uitwisseling tussen al die platformen van leveranciers en afnemers op boervriendelijke wijze vorm geeft, zowel in technische zin als qua business model. Nu nog een project om het te realiseren.

innovaties en uitvindingen

Morgen help ik mensen van DG Agri te ontvangen in de Hoekse Waard, en praten we over innovatiebeleid. Mooie aanleiding om een alinea te citeren uit een special report van The Economist over de rol van bedrijfsleven in China (12.9.2015): "The government could help boost innovations,for example by ensuring a sound legal framework and functioning financial markets, but has until now failed to do so. Instead it is overreacting in unhelpful ways. That is partly because it is confusing innovation with invention, which involves lots of research spending, patents and engineers. Innovation may or may not involve those things, but it is essential to an economy's wellbeing. Simply put, it is fresh thinking that creates value in the market. It may not require new technologies but simply the adaptation of products and business models from one industry or market to another."

Wageningen World

Ons PR blad Wageningen World publiceerde afgelopen week het derde nummer van dit jaar met een verhaal over het FoodSecure project van het LEI. Met een interviewtje met mijzelf over het Resilience programma dat we opgestart hebben. Hier de archiefpagina van het blad waar het nummer dezer dagen ongetwijfeld aan toegevoegd wordt.

De journalist wist een lang verhaal over Groenland en klimaatsverandering dat ik hier eerdere op de blog zette, en ontleende aan Jered Diamonds'Collapse, knap samen te vatten. "Poppe illustrates the complexity of the issue with a story about climate change in Greenland in the Middle Ages, which led to the decline of the Vikings. 'The cause of that was not just that it got cooler. The problem was also at the cultural and institutional level. There was overgrazing, which did not bother the elite because it gave them more power over the farmers. That overgrazing might not have been fatal if the Vikings had learned to eat fish, but strangely enough these seafarers were not fishers. They could have picked it up from the Intuit who were coming in".

in VORK: de rol van prijzen

Prijzen doen er toe, het zijn geen verrekeningen van kosten maar signalen tussen mensen. Die aan Hayek ontleende boodschap zette ik uiteen in een artikel voor Vork.  Innovatie brengt oplossingen (of niet), centrale afspraken zijn voor beperkte tijd hooguit een doekje voor het bloeden, zeker als die in prijzen ingrijpen. Het betoog is het openingsartikel geworden in de nieuwste editie die ik net uit de postbus haalde.Neem een abonnement.

Almeria

En gisteren ging ik even lunchen in Almeria, Spanje. Aperetief op het terras van de beach club aan de Middelandse zee, lekker zomerweer. Halve lunch, want ik moest wel het vliegtuig terug nog halen. Het ging natuurlijk om de Holland Dag die onze Madrileense ambassade organiseert. Ik gaf er een presentatie over innovatie-opties voor de tuinbouw die de twee regio's ter hand zouden kunnen nemen. Hier is de presentatie.

In het EP

Ik sprak vandaag in het Europees Parlement waar werd gebrainstormd over het GLB van de toekomst. Hier is mijn presentatie over versimpeling van de uitvoering.

grootmoeder en het huwelijk

Waarom leven mensen eigenlijk samen, man en vrouw of (in sommige samenlevingen) man en vrouwen? De econoom is geneigd te denken dat dit komt door voordelen van gezamenlijk ouderschap bij de oermens: hij jaagt, zij verzamelt en voedt op. Evolutionair-biologisch: hij jaagt en kon zijn genen doorgeven in ruil voor voedsel (de jachtbuit).
De antropologe Kirsten Hawkes kijkt er anders tegenaan, zo berichtte de NRC zaterdag in zijn wetenschapskatern. Zij was al de bedenkster van de grootmoederhypothese en die heeft ze nu verder uitgebreid.
De hypothese stelt dat we zo'n 2 miljoen jaar geleden langer zijn gaan leven door de grootmoeder, en in het bijzonder haar zorg voor het kleinkind. Veelal leven soorten niet veel langer dan hun vruchtbare periode maar de grootmoeder maakte zich verdienstelijk met het opvoeden van het (tweede) kleinkind. Waardoor dochter meer kinderen kon krijgen, dus stond er een evolutionaire premie op dat zorgen.
Die theorie uit 1996 (met aanwijzingen uit de praktijk bij sommige primitieve volken en computersimulaties) is nu door Hawkes uitgebreid: omdat mannen tot op hoge leeftijd vruchtbaar blijven is de verhouding mannen - vruchtbare vrouwen scheef. En dus heeft de man belang bij het bewaken van hun partner(s). Die partnerbewaking draait uit op stabiele paarvorming.
Er staat me bij dat er ook een theorie was dat juist de vrouw als meer kwetsbare van de twee belang had bij die stabiele relatie, maar dat meldt het artikel niet.

Uit NRC 12.9.2015

podcast EuroDISH

Eerder dit jaar organiseerden we een meeting op de Expo in Milaan rond de noodzaak voor een onderzoeksinfrastructuur tussen voeding en gezondheid: hoe kunnen we de consument beter begrijpen, waarom willen de hersenen chocola, wat doet chocola met ons lichaam? Nu is er een podcast van het event.

prikkeldraad

Ik blogde al eens eerder over prikkeldraad. Nu het langzamerhand in de veehouderij misschien wel kan worden afgeschaft (dieren binnen, of met een GPS zendertje op de plaats te houden?) meldt de NRC dat er een mooi boek uit is. Van Dick Wittenberg. Prikkeldraad - een geschiedenis van goed en kwaad. Waarbij het kwaad niet zozeer slaat op het verdrijven van Lucky Luke en zijn cowboys, maar op het militaire gebruik. Daar lijkt prikkeldraad helaas nog een grote toekomst te hebben.

Haring

Een leestip, op basis van een recensie in The Economist, voor de liefhebbers zoals ik van 'biografieën' over kabeljauw, zout, bananen etc. Nu is er eentje over haring: Donald Murray: Herring Tales - how the silver darlings shaped human taste and history.

Bijbehorende luistertip: Cocktail Trio met Batje Vier, tweede couplet inzake het haring kaken te Biervliet

Nog een keer de Expo

Maandag sta ik voor de laatste keer dit jaar in Milaan. Op verzoek van DG Agri op een dag voor jonge boeren. Over nieuwe technologie en business modellen. De ppt staat op slideshare.

Varkens in de NRC

Wie vandaag iets van mijn hand wil lezen, kan terecht in de NRC die een aantal uitspraken van me over de varkenshouderij en de varkenscyclus noteerde.

Silo's

Grote organisaties zijn georganiseerd in directies en afdelingen die werken als silo’s. En dus is er het silo-effect – te weinig samenwerking tussen die silo’s. Antropologe Gillian Tett schreef er een boek over dat dan ook The Silo Effect heet.

Ze beveelt de maatregelen aan die Facebook hanteert: regelmatig rouleren van staf, maar 1 verlies- en winstrekening (en niet per afdeling – die trouwen veel vaste kosten toch niet kunnen beinvloeden (kjp)) en de kantoren zo inrichten dat ze interactie bevorderen.

Een gezamenlijke strategie helpt ook. Tett behandelt het voorbeeld van Sony dat een record label exploiteerde, wat niet samenging met het ontwerpen van oplossingen voor de digitale samenleving.

Ontleend aan een recensie in The Economist, 29.8.2015

Pig05049

het boek is van 2007, maar blijft een mooi bewijs dat als het om varkens gaat, afval niet bestaat. Christien Meindertsma documenteerde wat er zo allemaal met delen van het varken wordt gemaakt. Niet eens zozeer om aan te geven dat het dier onmisbaar is (voor veel van het gebruik zijn substituten) maar om te laten zien hoe ondoorgrondelijk de industriële ketens zijn,
Voor wie het niet kent, het is nog te koop. De titel staat boven dit stukje.

aftappen van reputatie

Voor opkomende regio's kan het zinvol zijn om aan te haken bij al bestaande kwaliteitsmerken. Je mag Amerikaanse bubble-wijn geen Champagne noemen, maar je mag voluit reclame maken dat de wijn geheel conform de Champagnoise manier is gemaakt en er erg op lijkt. Een experiment dat in de ERAE wordt gerapporteerd geeft aan dat consumenten bij Amerikaanse wijnen die in de verkoop vergeleken worden met een bekende Franse wijnregio, een 6% hogere prijs opbrengen.
Wie dus naar China een Holland-varken introduceert moet rekening houden met imitatieproducten. En kosten voor reclame om de real thing te kopen.

B. Rickard et al: Reputation tapping in ERAE 2015, 42-4 September