Twee zaken om te noteren. Allereerst dat hij in zijn tijd bij Elsevier de Big Deals tussen uitgevers en bibliotheken in 1998 bedacht door de IT revolutie: men had zelf alles in een database en ging ook de pre-prints digitaal aan de auteurs leveren. Men was bang dat die ze zelf op grote schaal gingen verspreiden, zodat uiteindelijk het abonneebestand sterk zou teruglopen. Sommigen tijdschriften zouden gemakkelijk door bibliotheken uit hun collectie van pakweg 500 verwijderd kunnen worden door de zoekende wetenschapper zelf even de auteur te laten mailen. Oplossing: geef bibliotheken die er toch al 500 afnemen, de rest maar gratis. De marginale kosten daarvan zijn gering. En nu klagen bibliotheken dat ze zo'n groot bedrag voor 2000 bladen moeten betalen, ook als men de rest niet leest. Tja, dat krijg je in een bedrijfstak waar de klant niet kan overstappen naar de concurrentie.
Tweede punt is open access. Dat is het idee dat onderzoek al met belastinggeld is betaald en dus gratis beschikbaar moet zijn. Je zou dus ook de onderzoeker uit zijn overheidsprojecten kunnen laten betalen en het downloaden gratis maken. Haank wijst er op dat dit voor uitgevers misschien niet zoveel uitmaakt, maar toch niet altijd slim is voor westerse overheden: je mist dan de cash flow van bedrijven met R&D die nauwelijks publiceren maar wel de bladen lezen. En in landen waar veel gepubliceerd wordt (China met zijn grote hoeveelheden onderzoekers) staat men ook niet te dringen. De totale omslag ziet Haank dus niet komen.
En universiteiten zijn wel terug van het idee dat je dat zelf moet doen, uitgever spelen. Uitgevers organiseren het proces neutraal als strak georganiseerde fabriek. Dat kunnen wetenschappers niet, "wetenschappers gunnen elkaar het licht in de ogen niet".
Geen opmerkingen:
Een reactie posten