NZ: liberaal landbouwbeleid

Ik sluit de Nieuw-Zeeland serie af met de lezer even in herinnering brengen waarom NZ zo interessant is in het kader van het landbouwbeleid: dat hebben ze niet of nauwelijks. NZ is het OECD land met de minste steun aan boeren en de agrarische productie, en wat er aan beleid is stelt nauwelijks iets voor (bv. gerekend in PSEs).
Dat gaat terug tot 1984 toen ook de NZ economie in een crisis zat en Labour aan de macht kwam. Die bouwde in snel tempo bijna alle steun af. Rentesubsidies, toeslagen voor aanleggen van weilanden, subsidies op kunstmest, irrigatie en onkruidbestrijding werden afgeschaft. Verschillende belastingvoordelen werden ingetrokken. Een export-bevorderingsschema werd afgebouwd. Alle door de overheid geleverde diensten aan de sector, van voorlichting tot kwaliteitsinspecties werden geprivatiseerd of tegen volledige kosten in rekening gebracht. Minimumprijzen, die het karakter hadden van 'deficiency payments' (tekortbetalingen als de marktprijs lager ligt dan een vaste (kost)prijs) of export subsidies werden in 1986 afgeschaft. De verplichte marketing boards werden opgeheven.
Het leidde natuurlijk tot forse aanpassingen. De gevolgen waren niet alleen voor boeren, ook voor grondeigenaren en toeleveranciers. 20% van de schulden van boeren moest door banken en anderen worden afgeschreven, 5% van de bedrijven ging in de verkoop.
De overheid kwam ook met wat overgangshulp. Naast gesubsidieerd financieel advies bleek dat de sociale wetgeving niet goed pastte voor bedrijfshoofden in de landbouw zodat er een specifieke bijstandsregeling kwam, vergelijkbaar met het niveau van de werkeloosheidsuitkeringen.
Psychologisch hielp het dat ook voor andere sectoren in de NZ economie forse maatregelen werden genomen en overheidsondersteuning werd afgebouwd.
Nu, dertig jaar later en met een aantrekkelijke export naar Azie, is voor de oppervlakkige toerist geen verschil te zien met de landbouw in Europa of de VS. Of het moet de schaalgrootte van de bedrijven zijn. Misschien moeten de Europese besluitvormers eens op vakantie naar het land van de tegenvoeters.

Gegevens over herstructurering in jaren 80 ontleend aan: David Harris en Allan Rae: Agricultural Policy Reform and Adjustment in Australia and New Zealand in: David Blandford and Berkeley Hill (eds): Policy Reform & Adjustment in the Agricultural Sectors of Developed Countries.