Meats & greens

 

The Economist had tegelijk met zijn survey over Tech Startups (zie de blgog van gisteren) ook een pessimistisch verhaal  over hoe technologie banen verwoest. En een artikel Meat and greens over de duurzaamheid van vleesconsumptie. Het blad constateert dat het probleem van klimaatseffecten van vleesproductie vooral zit in pastorale (herderlijke) systemen met lage productieniveaus. En dat intensivering naar varkens en pluimvee een deel van de oplossing is, daar is de voerconversie gunstiger.
Factory farming heeft wel wat meer nadelen op dierwelzijn en verspreiding van ziekten (zoonosen) die mensen en dieren delen. Waarbij het blad aantekent dat in pastorale systemen dieren voortdurend endemisch ziek zijn, zoals met mond-en-klauwzeer. Het leidt het blad tot de conclusie “Such downsides are cited by environmentalists who would prefer less factory farming and more tradional pastoralism. But efficient livestock farming makes better use of scarce basic resources – and is far better for the planet.”
In grote lijnen en at the margin klopt dat. Maar er kan m.i. nog wel aangetekend worden dat niet alle gronden gescheurd moeten en kunnen worden voor granen of mais, soms zijn ze te stijl of teveel van veen. Rij maar eens door de wat meer heuvelachtige streken van pakweg Europa of Nieuw-Zeeland: daar kunnen wel koeien en schapen lopen, maar echt geen tractoren. En er is nog rundvlees als bijproduct van melk. Maar verder klopt het.

selectieve import

De import van voedingsmiddelen van buiten de EU is in de jaren 1988 - 2005 geconcentreerder geworden: we kopen weliswaar van een steeds groter aantal landen, maar daar binnen meer van een beperkt aantal en de rest heeft een meer marginale rol gekregen.
Het interessante is dat dit sterker het geval is bij voedingsmiddelen met een voedselveiligheidsrisico dan bij andere voedingsmiddelen.
Een aantal onderzoekers heeft dat aangetoond door inventief gebruik te maken van de database met voedselveiligheids-alerts en die te koppelen aan de importcijfers. Ontwikkelingslanden die willen exporteren moet er dus tegenwoordig wel wat (veiligs) voor doen.

Bron: M. Jaud et al.: Do food scares explain supplier concentration - an analysis of EU agri-food imports In ERAE 40-5, december 2013

platforms are in

Anderhalve week geleden had The Economist een mooie special over Tech Startups ("A Cambrian Moment"). Omdat wij aan het platform FIspace werken noteer ik wat relevante quotes:

The prevailing model will be platforms with small, innovative firms operation on top of them. This pattern is already emerging in such sectors as banking , telecommunication, electricity and even government.

Platforms are a common feature of complex systems, whether economic or biological. The core building blocks are kept stable so that the other parts can evolve mare rapidly by combining and recombining them and adding new ones.

Uit The Economist, januari 2014: Special Report on Tech Startups – A  cambrian moment.

goedkope arbeidsimmigranten



Concurrentie van en tussen goedkope arbeidskrachten uit het buitenland is al heel oud. Zeeland 22.4, een uitgave van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, bevatte een papier over een plezierreisje van het Amsterdamse gezelschap Semper Idem naar Zeeland. We schrijven 1773 en toen ging het om immigratie-arbeid van Belgen en Duitsers:
"Wij hadden gaarne een tourtje gedaan naar Crabbendijk, leggende op den zuidoostelijken hoek van 't eiland, wijl men niet verre van daar bezig was een zeer groot stuk land in te dijken. Onder het volk dat op 2000 menschen begroot wierd, was onlangs een opstand geweest tusschen de Vlamingers en de Oostfriesen. De Vlamingers namelijk werkten voor minder dagloon als de Oostfriesen, 't welk de laatsten zoo euvel namen dat zij al de Vlamingen verdreven, in welk tumult ook eenige gekwetst en gedoot werden. Hierop wierd terstond een detachement van 120 soldaten uit Bergen op Zoom afgezonden die den opstand stilden. Men dankte al de Oostfriesen af, en stelde een boete van f 50 indien een der werkbaasen weder Oostfriesen in zijn dienst nam. Een der voornaamste belhamels is gegeseld, gebrandmerkt en gebannen".

Bron: Hanneke Ronnes en Lotte van der Voort: "Wij zagen hier aan 't strand twee Zeeuwsche meisjes" - Reisverslag van het achttiende -eeuwse Amsterdamse gezelschap Semper Idem". in Zeeland 22.4

Beprijzen van CO2

CO2 uitstoot is slecht voor het klimaat en dus zou er een prijs aan gekoppeld moeten worden. De maatschappelijke kosten van CO2 worden door de Amerikaanse overheid geschat op $ 37.- per ton. Dat is een stuk meer dan de marktprijs, die in de EU beneden de 5 euro ligt, en in Californie op $ 11.50.

Interessant is dat verschillende bedrijven intern ook prijzen hanteren, bijvoorbeeld om investeringsplannen te beoordelen of als prijs voor emissiereductievoorstellen. Shell en BP hanteren intern prijzen van $ 40 per ton, Exxon zelfs $ 60. Dit zijn bedrijven met lange termijn investeringen die verwachten dat zo rond 2020 de overheid er toch echt werk van gaat maken. Daar willen ze alvast rekening mee houden. Een risk-management strategie dus. En alvast oefenen met nieuwe methodieken.
Producenten van consumentenproducten houden wat lagere prijzen aan: zo 6 a 7 dollar bij Microsoft, circa 15 dollar bij Google. Maar zelfs daar kunnen boeren nog wat van leren, zo vermoed ik.

bron: The Economist 14.12.2013 Carbon Copy

The Economist over de Denen

En in hetzelfde nummer van The Economist een hele pagina over de Deense landbouw. Het blad constateert dat er midden op Jutland sprake is van een echte cluster al was het Silicon Valley. Met Danish Crown, Arla, Rose Poulty en DuPont Danisco.
 De kapitaal-intesieve en zwaar gereguleerde sector is toch een rijke grond voor ondernemers, zo stelt het blad. Verwijzend naar IT- bedrijven als LetFarm voor velden, Bovisoft voor stallen, AgroSoft voor varkens, Webstech voor granen.
Verder wordt er flink geinvesteerd in kennis: een Agro Food Park bij Aarhus moet van 800 arbeidsplekken naar 3000 in 2020.
The Economist ziet nog wel een paar vuiltjes in de lucht: de Denen hebben steeds meer weerstand tegen "factory farming", de TV serie Borgen, over de Deense politiek, wijdde een hele aflevering aan het bekritiseren van de varkenshouderij.
Het lijkt Nederland wel. Maar de Deense varkenshouders laten het er niet bij zitten: Danish Crown organiseert regelmatig rondleidingen door de slachterij, o.a. voor schoolklassen, met zicht op de 'killing line'. En Noma, naar verluidt 's werelds beste restaurant, serveert varkensstaarten - uit diezelfde slachtlijn. Kunnen we misschien toch nog wat van leren.

The Ecoomist 4.1.2014: Bringing home the bacon

Los Grobo

De eerste editie van The Economist van dit jaar trok belangstelling via de cover met Geert Wilders als een van de Europese Tea parties, maar bevatte ook interessant agrarisch nieuws. Zoals een artikel over Agribusiness in Latijns Amerika - waar de bedrijven groot zijn.
Waar sommigen uit Argentinie verdwijnen (hoge kosten, dure peso, gestegen belastingen) heeft Los Grobo voor een nieuw business model gekozen. High in tech, low in assets. Het pacht of huurt de grond en investeert vooral in high tech zoals sensoren. "Farming based on knowledge rather than assets will change the paradigm of agribusiness" aldus familie-eigenaar Gustavo Grobocopatel. "This is the model that is most appropriate for difficult places with inefficient or nascient farming sectors. If applied on a large scale, keeping in mind sustainability, innovation and organisational efficiency, it would mean a revolution"

in: The Economist, 4.1.2014: Farming without fields

Pieterpad naar Valkenburg

Wie meeleest met mijn boek in wording: er is een nieuwe aflevering beschikbaar waarin we van Maastricht naar Valkenburg wandelen, de diversiteit in landbouwbedrijven bespreken en het specialisatiebeginsel uitdiepen. Klik hierboven op het tabje Pieterpad-wandeling en klik dan even door. Veel plezier en commentaar welkom.

Succesvol blogger - binnen de grenzen

De Duitsers gaan de eerste 46 ha wat extra EU-inkomenstoeslagen geven, zodat bedrijven tot 100 ha er op vooruitgaan, en de grotere wat inleveren. De Groningse hoogleraar Dirk Strijker meldt dat in zijn column in de Boerderij van 14 januari.
Niet erg effectief en extra administratie, zo heb ik eerder al eens mijn mening gegeven. Dirk Strijker is zo aardig daar aan te refereren: “Krijn Poppe van het LEI, succesvol blogger, heeft vorig voorjaar al eens aangegeven dat het tot veel administratie en weinig effect leidt. Zijn blog wordt in Duitsland klaarblijkelijk niet gelezen want (..) die hele discussie ging over die 46 ha”.

Uit Google Analytics blijkt overigens dat er wel lezers in Duitsland van deze blog zijn, maar dat zullen wel lezers zijn die de Nederlandse taal machtig zijn. So geht das.

 

Nederland van boven

Donderdag was er een mooie uitzending van VPRO's Nederland van Boven, over de landbouw en het landschap. Hier de link voor wie het miste.

In het Brabants Dagblad

 Een week geleden, om precies te zijn op 9 januari, besteedde Het Brabants Dagblad aandacht aan de bedrijfsovername- en financieringsproblematiek. Waarvoor ik werd geinterviewd - en dat haalde ruimschoots de kolommen.
Een quote van mezelf leg ik hier even vast voor hergebruik: "Het komt er op neer dat, als je het gezinsbedrijf in stand wil houden, je niet elk gezinsbedrijf in stand moet willen houden". Ofwel geef schaalgrootte een kans, anders kiezen bedrijfsopvolgers voor een baan in de perifirie van de landbouw - die dan vroeg of laat ook geen bestaansrecht meer heeft.

Agrodebat en ppt GLB

We vergaderden twee dagen met ons nieuwe EU project FLINT, Farm Level Indicators on New Topics for policy research, dat o.a. data moet opleveren voor de mid term review van het GLB. Als het lukt. Geen tijd voor een blog post.
Maar intussen zette het LEI wel de presentatie en een verslag online van het Groot Agrodebat over het GLB na 2020. Alhier.

bloemlezen over affaires.

Mooi wandelweer vandaag, reden dat ik me beperk tot een bloemlezing uit de bepaald interessante NRC van gisteren die de affaires van deze week verdiepte. Allereerst was er gedoe bij Zembla over asbest in brood bij Bakkersland. In sommige ovens zit nog altijd asbest en daar is een werknemer ernstig ziek van geworden. Triest. Maar de discussie ging al snel over het feit dat er ook asbest in of op een partij brood terecht is gekomen, die echter nooit de consument heeft bereikt vanwege een weigering bij de super resp. een recall. Je zou dus zeggen: het systeem van controle werkt. Maar Zembla suggereert anders. Commotie.
Iedereen die nog wel eens een keer zelf kookt zal het overkomen zijn dat de aardappels te weinig water hebben en aanbranden. Of dat de sla te lang in de koelkast ligt en deels verlept is. Of er schimmel op een stukje kaas zit. Allemaal vreselijk dramatisch - als het op tafel komt. Maar bij een goed werkend systeem komt het niet zover en gooi je het spul weg.
Begrijp me goed, er hoort geen asbest vrij te komen. Maar het is een risico-analyse of je de (neem ik aan) te goeder trouw gebouwde ovens onmiddelijk vervangt of niet. en dat pas op termijn doet. Ik hoop dat Bakkersland en de VWA die hebben gemaakt. Zembla had het niet over een risico-analyse maar over een liquiditeits- of winstgevendheidsprobleem: de suggestie is dat door de lage marges in de voedselketen er onzorgvuldig moet worden gewerkt omdat er geen cashflow is om te investeren (en dat supermarkten dus de prijzen moeten verhogen). Kan, maar de hogere prijzen hadden ook naar de tantiemes van de directie of naar dividend voor de aandeelhouders kunnen gaan. Kortom er kan best een verband zijn tussen lage prijzen en aanzetten tot slordig werken maar het is ingewikkelder dan gesuggereerd.
Enfin, koren op de molen voor Youp van 't Hek om de vloer aan te vegen met Vezelrijk brood en de campagne Brood! daar zit wat in! Herman Lelieveldt, van het Middelburgse Univeristy College Roosevelt, pleit voor naming, shaming and framing. Omdat wetgeving onvoldoende werkt. Zijn punt is dat er onvoldoende handhaving is door gebrek aan mankracht en dat in de totstandkoming van wetten de lobby van het bedrijfsleven te groot is. Naming, framing, shaming (zou mijn volgorde zijn) werkt dus beter. Zembla had het al begrepen.

IBAN
Begin november las je hier al waarom IBAN slecht ontworpen is, en Marc Chavannes heeft het er nu helemaal mee gehad. Het uitstel van 6 maanden tilt het lekker over de Europese verkiezingen heen maar het blijft een voorbeeld van -in zijn ogen- falende eurocraten die niet luisteren naar burgers (zijn die geconsulteerd dan??). Richtlijn 260/2012 schijnt zelfs het met software automatisch aanvullen van het nummer te verbieden.
Ik vrees dat de werkelijkheid er meer een is van een spreekwoordelijke commissie van ambtelijke (bancaire) deskundigen die een paard moet ontwerpen en met een kameel komt. Maar inderdaad had een EU commissaris hier nee tegen moeten zeggen.
Wel heeft Chavannes een mooi citaat van Jochen Bittner, politiek commentator van The NY Times, die schreef dat "de EU te groot geworden is op kleine punten en veel te klein op hoofdzaken. Ze verbood gloeilampen maar heeft geen energiepolitiek". En te zacht op harde onderwerpen (zoals defensie) en te hard op zachte (andermans fouten in buitenlandse politiek). In dezelfde NRC betoogt Geert Buelens dat het een kolosale fout is van de Europese Commissie om niet in EU verband 1914 en WO1 te bezien en van elkaars verschillende opvattingen over de grote oorlog op de hoogte te raken en te leren.

Zelfplagiaat
En dan is er nog de kwestie Nijkamp waarin de econoom met een productie van 1 paper per 3 dagen  van plagiaat en (nieuw woord) zelfplagiaat wordt beticht. Het eerste is fout en lijkt door de VU slecht te worden afgehandeld. Maar de aandacht verschuift naar zelfplagiaat, wat blijkbaar een voorpagina waard is. Diefstal van jezelf lijkt me lastig. Het is wel zo efficient (ook voor de reviewers en lezers) om bepaalde methoden of eerder werk met een standaard passage uit een eerder artikel weer te geven. Maar daar moeten blijkbaar aanhalingstekens om. Een van de stukken over de affaire wees er terecht op dat in stukken voor beleid en praktijk de herhaling juist nodig is, net als in reclame.
Nijkamp zal dus wel fout zitten maar het is vooral het systeem dat fout zit door zo excessief naar 1 indicator te kijken. Een perverse prikkel noemen we dat. En waarom streeft iemand van dat niveau en die leeftijd zo'n productie van gewone papers na - een paar keer per jaar een mooi overzichtsartikel of echt iets nieuws in een topblad, zou dat niet beter sieren? Hopelijk lezen we dat volgende week. In plaats van de affaire Hollande, die zich blijkbaar als een gehelmde crimineel door het Parijse verkeer begeeft op weg naar zijn nieuwe lief.

Bomen over GLB

Drukke week met weinig tijd voor blogs. Onder andere door het Agrodebat dat we gisteren vanuit het LEI organiseerden in het Bomencentrum in Baarn. Mooie happening. Voor het eerst over GLB na 2020. Zie de officiele LEI website.

Minas in Californie

Op BoerEnBusiness haalde Harm Evert Waalkens vorige week positieve herinneringen op aan MINAS. Toeval wil dat ik afgelopen herfst nog via SKYPE in een hoorzitting van een onderzoekscommissie van de staat Californie terecht kwam. Die zijn zoekend naar een systeem voor tracing and tracking van mineralen. Hier hun eindrapport. De presentatie zet ik op Slideshare

fijne dag van

Ik leg hier even het adres vast van de website Fijnedagvan.nl  Elke dag is er wel wat, en het lijkt alsof er voor elke dag wat is. Handig voor als we geen inspiratie hebben of een aanleiding voor een column nodig hebben. Of over een bepaald onderwerp willen publiceren en lekker mee willen liften. Vandaag dus Onnozele kinderen.

HCMC

A'dam, 010, NY, LA, Frisco - allemaal afkortingen voor steden die de lezer zal herkennen. In de Vietnam Economic Times leerde ik nog een nieuwe kennen: HCMC. Goodbye Saigon.

Mijn boek in wording

Na al die jaren bloggen, wordt het tijd voor een nieuw experiment. De oplettende lezer van de blog heeft het al gemerkt, hierboven is een nieuw tabje verschenen: de Pieterpad-wandeling.

Daar kun je mijn boek-in-wording volgen (op een aparte blog): een introductie in de landbouweconomie. Ik schrijf, net als op het Pieterpad, in etappes. De eersten staan er nu op: de proloog en het consumentengedrag zoals je dat in Maastricht kunt waarnemen.

Ik hoop elke maand een nieuwe etappe met je te wandelen, de eerstvolgende komt midden januari - ik zal ze hier aankondigen. Eind 2015 zouden we dan in Pieterburen moeten zijn, en kan een uitgever zich melden voor mijn eerste bestseller ;-)

Ik starte dit project in 2007 als invulling van een sabatical. Die was te kort en het kwam dus niet af. Een aantal vrienden, familieleden en een enkele Wageningse collega bleef vragen waar het boek bleef, c.q. signaleerde een markt. Dank voor die aansporingen, we gaan kijken of het zo wel lukt.

Overigens blijf ik hier gewoon mijn dagboeknotities posten. Als ik eens een dagje oversla, werk ik aan een nieuwe aflevering. Veel plezier er mee, en laat me weten wat je er van vindt. Correcties en aanvullingen zijn ook welkom, je haalt er minstens de laatste pagina's van het boek mee.

GLB na 2020

Te laat voor mijn column hieronder: Walmart China heeft een probleem omdat het Ezelvlees heeft verkocht, terwijl er Vossenvlees in de verpakking gezeten zou hebben. Zo meldt de NRC van vanavond. En ik meld nog even een nieuwe blog op de website van het LEI: een pleidooi om na te gaan denken over het GLB na 2020.

Meer met LinkedIn

De Kleine LinkedIn voor Dummies is een pocketboekje dat ik afgelopen herfst op een beurs cadeau kreeg van een softwarebedrijf. Geschreven door Bert Verdonck. Een aanrader, zeg ik als grootgebruiker van LinkedIn. Ik leerde er een aantal zaken uit rond het veel actiever omgaan met je netwerk (handig voor inhoud-georienteerde onderzoekers). En toch nog wat tips en trucs. Waaronder een link naar het lab van linkedin, waar een paar mooie apps / add-ins staan. Zoals een voor het in kaart brengen van je netwerk. Dat levert dit soort plaatjes op.

verdienmodel varkenshouderij

De blog van vandaag is mijn nieuwste column op  BoerEnBusiness: over de noodzaak tot nieuwe arrangementen in de varkenshouderij.

GEEN Economische Crisis

Een van de zaken die we met het nieuwe jaar achter ons moeten laten is het idee dat we in een economische crisis leven. Als dat zo was, waren we er al lang vanaf, net als van de vorige 10 conjunctuurcrises die we sinds de Tweede Wereldoorlog doormaakten.

We leven dus niet in tijden van een economische crisis maar in een systeem-crisis. Er is duidelijk meer aan de hand. Dat is de these van Guido Thys in zijn boekje "Dit is geen economische crisis". Hij rekent daarin af met een zestal mythes, zoals het waait wel weer over, en we kunnen denken en doen als altijd.

Thys, een plezante Vlaming die in Nederland inmiddels een forse staat van dienst heeft opgebouwd als begenadigd spreker en "bedrijfsverloskundige" (die helpt om waarde op aarde te brengen), sprak in November bij het 10-jarig bestaan van Frug-i-com in Bleiswijk en we kregen zijn boekje mee.

Ik stond er in het voorprogramma en wonderwel sloot dat aan: waar Thys wijst op de noodzaak van doorbraak-innovaties omdat veel oude methoden en productcycli zijn uitgewerkt, vooral door internet, haal ik in de regel Carlota Perez met bijgaande sheet uit de lange golf theorie aan: we zitten halverwege de ICTgolf en institutionele innovatie is geboden.

Misschien haalt dat het volgende boekje van Thys wel, want nog voor ik klaar was had hj Perez via bol.com met de wifi uit de veilinghal van Bleiswijk al besteld. Perfecte illustratie van hoe businessmodellen veranderen. Aanbeveling: leer het DNA van je organisatie kennen, zorg voor Doosje++ en pas je producten en werkwijzes aan. "Dit is geen economsiche crisis" biedt ook nog een werkboek. Aanbevolen dus, en wie een goede spreker zoekt voor een bedrijfsevent: bel Guido Thys,