Van der Velden consteert dat het klassieke recept van kostprijsverlaging via schaalvergroting is gevolgd (na de productvernieuwing in de jaren 90 met nu 90 typen tomaten, zo denk ik dan)..
Dat is (weer eens) doorgeschoten omdat er een aantal zaken erg ondersteunend waren: de goedkope rente en de wens van banken om (eventueel via vernieuwende (lease)constructies) te financieren; de liberalisering van de energiemarkt waarbij op basis van de WKK electriciteit verkocht kon worden (de tuinbouw spaarde een energiecentrale uit), en de GMO subsidies. Een miljard sinds het in het leven roepen van die regeling, waarvan de helft in de laatste 6 jaar. Van der Velden citeert een LEI rapport uit november 2011 waarin geanalyseerd wordt dat die gelden niet zozeer aan product- en marktontwikkeling werden besteed maar aan investeringen in duurzame goederen, vooral rond milieu. Type electrische vorkheftruc bij wijze van spreken (zo herinner ik me uit mijn Nautilus-tijd). Met vermoedelijk de nodige crowding out: de vorkheftruc was toch wel gekocht.
Inmiddels hebben sommige telersvereniging de regeling zodanig uitgevoerd dat ze subsidies terug moeten betalen en als subsidiegerechtigde van de lijst gehaald worden (of de eer aan zichzelf houden). En dan zijn er nog illegale prijsafspraken gemaakt die de NMA beboet.
De laatste twee aspecten (typen overtredingen) lijken op die van een kat in het nauw. In ons cooperatieproject is een vergelijking met Vlaanderen uitgevoerd, die hebben vastgehouden aan het veilingsysteem en besteden GMO gelden im de regel alleen op veilingniveau, en kennen geen aanspraken toe aan individuele telers. Interessante vraag wat de beste strategie is geweest, en in hoeverre die beslissing over de inrichting van GMO tot bepaald gedrag heeft aangezet.
Van der Velden constateert de 'de (Porter)cluster naar de kloten is". Dat moet m.i. nog maar blijken. De ondergang van Lotus123 of Yahoo en de ups en downs van Apple hebben de ICT cluster in Silicon Valley niet om zeep geholpen.
Er vindt sanering plaats en sommige telers worden zetbaas van een handelaar, zo begrijp ik. Ook dat gebeurde in eerdere crises. Het glas blijft, een aantal ondernemers en toeleveranciers van kassen e.d. sneuvelt. De eigenaren en schuldeisers bloeden. Na opschoning van de balansen draait men weer verder - een typisch kenmerk van een vaste kosten industrie met booms en busts. Die dit keer extra diep is door de factoren die Van der Velden zo mooi beschrijft met de EHEC als onstekingsmechanisme.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten