Gelukkig Nieuwjaar

courtesy and copyright

GELUKKIG NIEUWJAAR

HAPPY NEW YEAR

Het jaar van de Plofkip

Laatste blogpost van het jaar: de lezers en de vakjury van Onze Taal hebben besloten dat "plofkip" het woord van 2012 is. Betekenis: de kip die in korte tijd zodanig wordt vetgemest dat hij nauwelijks nog op zijn poten kan staan. Waarmee appen en pandapunt als ook facebookfeestje en bangalijst zijn verslagen. Ben benieuwd of de duurzaamheid er mee gediend is. Goede jaarwisseling.

Duurzame dierhouderij

Mooi aansluitend op de twee voorgaande blogs: de inaugurele rede "Innovation born of integration" die prof. Imke. de Boer op 11 oktober in Wageningen uitsprak.
Ze begint en eindigt haar rede met een verwijzing naar -het ook in haar ogen nostalgische- Het Dorp van Wim Sonneveld - en wijst er op dat alleen al gezien de dierziektes in die tijd, het niet per definitie duurzamer was.
Verder wijst ze op onderzoek van mijn LEI collega Mark Dolman waaruit blijkt dat grotere vleesvarkensbedrijven duurzamer zijn dan kleine. En dat het interessant zou zijn, net als in het proefschrift Mind and Soil in de blog van vanochtend, om ook de mind maps van boeren proberen vast te leggen. Of dat helemaal de kip-ei kwestie oplost of boeren die gecompliceerde problemen aankunnen, ook grotere bedrijven opbouwen, of dat het hebben van een groter bedrijf an sich dwingt tot het aankunnen van complexere vragen, weet ik niet. Maar belangrijk is het wel. In het eerste geval moet je vooral op opleiding (en selectie) van ondernemers inzetten, in het tweede helpt ook een snelle schaalvergroting door de markt (selectie) of door overheids(milieu)eisen.

mind and soil

Dezer dagen lezen we wat rapporten en boeken weg die waren blijven liggen. Zoals het proefschrift dat Jesus Rosales Carreon me in de vakantietijd toestuurde. Deze Mexicaan promoveerde in juni in Groningen op het proefschrift "Mind and soil'. Hij stuurde het me toe omdat hij blijkbaar iets had gehad aan een winterschool die ik in 2010 een middag toesprak.
Mind and soil gaat over kennisaspecten van duurzame landbouw, in het bijzonder bij akkerbouwers die met een systeem van BLGG werken. Ik weet niet of dat een kleine bias richting bodem geeft, maar in ieder geval vinden deze boeren bodem erg belangrijk in het concept duurzaamheid.
Het proefschrift bevat een aantal handige hoofdstukken over landbouw, duurzaamheid en kennisverwerking (back to Herbert Simon en anderen) en leidt daaruit toetsbare hypotheses af. Zo blijken meer gediversificeerde bedrijven boeren te hebben met meer complexe 'cognitiekaarten'  (maps) over wat duurzaamheid is. Oudere boeren kijken meer naar de profit-kant en hoger opgeleide boeren refereren ook meer aan profit en aan de lange termijn.
Wat ons terugbrengt bij de theorie: zijn de concepten People Profit en Planet van Elkington (1994) wel nevengeschikt, of is er meer te zeggen voor Lowe's (2005) View from Space perspectief waarin economy een subsysteem van society (people) is, dat is ingebed in de environment (Planet)? Met verwijzing naar Williamson neig ik naar het laatste.

De nostalgie index

Einde van het jaar, het is weer tijd voor de traditie van de Top-2000. Dus ook weer tijd voor onze jaarlijkse nostalgie-index.
Deze blog heeft als missie om te laten zien dat de landbouw en ons voedselsysteem onder economische omstandigheden veranderen, en dat nostalgie leuk maar gevaarlijk voor de besluitvorming is. En dus kijken we jaarlijks hoe het staat met de nostalgie-behoefte. Door de notering van het uiterst nostalgische "Het Dorp" van Wim Sonneveld in de Radio2 Top2000 als proxy te nemen.
Welnu, het gaat goed want de behoefte aan nostalgie lijkt af te nemen. Het Dorp daalde naar plaats 69. Ondanks de intensiveringsdiscussie in 2012. Ook de succesvolle TV-serie Moeder, ik wil bij de revue, gemaakt rond Sonneveld nummers met in de slotaflevering een sentimentele scene met het lied van Friso Wiegersma, was bij mij aanleiding voor de hypothese dat Het Dorp dit jaar een comeback zou maken - maar het oude Deurne lijkt langzaam uit het zicht te verdwijnen.

Duurzaam en solidair

1 persoonsverpakkingen in een UK supermarkt

John Huige en Lou Keune publiceerden vorig jaar "Plan voor een duurzame en solidaire economie". Ik kreeg het onlangs van de eerste auteur. Zoals de kaft met een poster van het oude SDAP-NVV Plan van de arbeid al aangeeft, staat het boekje in een traditie.
Ook gekoppeld aan eerdere oproepen tot een Fair & Green Deal door het Platform voor een duurzame en solidaire economie.
Anti-neo liberaal dus (wie niet dezer dagen, dat de mensheid daar in elke booming economy toch weer intrapt...).
Als het boekje een beleidsadvies is, is er opvallend veel gebruikt gemaakt van recente wetenschapsinzichten en literatuur. De resilience-school, transitiedenken, de verbreding van het BNP-kengetal, de Tobin-tax, dit en nog veel meer passeert allemaal de revue. Daarmee is het een mooi pleidooi geworden voor een andere economische orde. Hoe die er dan precies uit ziet en wat je nu zou moeten en kunnen doen vraagt nog wel om verdere discussie. Maar daar roepen de auteurs ook toe op.

Going Dutch

De naamgeving van Nederland is voor buitenlanders niet te begrijpen, en ook weinig Nederlanders weten dat Nederland, ondanks Belgie, een gemeenschappelijke grens heeft met Frankrijk. Hier is een geweldig YouTube Videootje dat het allemaal even uitlegt.. Met dank aan Quora.

Prettige Kerstdagen

Gaudi's Heilige Familie Kathedraal in Barcelona

Prettige
Kerstdagen

Lijstje: kerstliederen

Geheel buiten de orde van deze blog: kerstliederen (hoewel sommigen over dennenbomen gaan - het gaat goed met de Deense kerstboomsector, zo las ik). Sky Radio publiceert een Top-50 met de klassiekers.
Op deze lijst ontbreekt de beroemde kerst LP van Phil Spector, afgezien van het nummer van de Ronettes. Mijn favoriete kerstsong allertijden is Silent Night (Stille Nacht) in de uitvoering van Simon & Garfunkel, de laatste track van de LP Parsley, Sage, Rosemary & Thyme. Waarin hun mierzoete vertolking gemengd is met het radionieuws van (3 augustus) 1966 - dat steeds sterker door de song heen komt (ingefade wordt zoals dat heette). De tegenstelling maakt het ook een van de betere protestsongs, die toen in de mode waren. Bijgaande YouTube video is een mooie Hongaarse collage met journaalbeelden - en goed voor je Hongaars gezien de ondertiteling. Good Night.

Onwaarschijnlijke substitutie?

Onlangs fotografeerde ik dit in een supermarkt in Wales. De overheid aldaar is bang dat er substitutie optreedt tussen whiskey, wijn, bier of amaretto en bonbons met alcoholische vulling. En dus zijn deze bonbons alleen te koop voor mensen boven de 16. Het gaat goed met de nanny-state.

obese

The Economist had 15 december een mooi Special Report over obesitas. In de winkel is het blad niet meer verkrijgbaar maar voor de liefhebbers is er wellicht de website (je kunt nabestellen) of de biblioteek.

onderhoud

De eindejaars updates hebben geleid tot een sterkere integratie van deze blog met Google+ en daarmee een nieuw fotootje van de auteur. Omdat de oude verouderd was en ik op deze ouder ben.

gender economics

Sommige (vrouwelijke) economen pleiten voor specifieke aandacht voor de vrouw in de economie. Twee gender-specifieke analyses kwamen me deze week ter ore.
Op een seminar in Wageningen vertelde iemand over onderzoek in Afrika (Ethiopie als ik me niet vergis) waar bekeken wordt of de koffieproductie niet omhoog kan, nu steeds meer mensen koffie willen drinken. Bleek lastig vanwege de man-vrouw verhouding waartussen zich een agency probleem voordoet: man doet de cash crop koffie, dat wil zeggen de verkoop en de inkoop van kunstmest. Vrouw doet het werk en alloceert een belangrijk deel van de kunstmest aan de aan haar toevertrouwde voedingsgewassen voor eigen gezin. Kortom, bestudeer als econoom ook de verhoudingen binnen de gezinshuishouding.
Ander mooi voorbeeld van typisch vrouwelijk gedrag las ik deze week in de NRC, waarin onderzoek werd gerapporteerd naar de obesitas problematiek bij afro-amerikaanse vrouwen. Die sporten te weinig en minder dan hun blanke / latino collega's. Als verklaring werd aangedragen dat er een forse voorkeur in de groep is voor stijl haar in plaats van het natuurlijke kroeshaar. Daar wordt veel tijd en middeltjes aan besteed. Douchen c.q. m.n. haar wassen wordt vermeden tot 1 keer in de week of minder, omdat dit de ontkroezingsmiddelen tegenwerkt. Bezweet sporten past daar niet bij.  Kunnen de jonge Jackson-5 met hun afrokapsel weer rolmodel worden?

boekenlijstje

Handgebakken chips in de UK:
voor wie waarde wil toevoegen

Ik leg even 3 boektitels vast die ik zou moeten lezen, ware het niet dat er al een hele stapel ligt voor de kerstvakantie:

• Megachange: the world in 2050 ed. by Daniel Franklin en  John Andrews, Economist Books / Wiley
• Need, speed and greed: how the new rules of innovation can transfrom businesses, proel nations to greatness and tame the world's most wicked problems. Vijay Vaitheeswaran. Harper Business
• Anne Applebaum: Iron Curtain - the crushing of Eastern Europe 1944 -56 Allen Lane (608 pagina's!)

Go North, young man

Een van de problemen om tot handelen te komen in het klimaatprobleem is het feit dat de kosten en baten uiteenlopen. Veel landen horen bij de verliezers, maar sommige landen gaan profiteren van de opwarming. Klaus Desmet van de Carlos III Universiteit in Madrid en Esteban Rossi-Hansberg van Princeton hebben een model gemaakt en een NBER paper geschreven zo lees ik in The Economist.
Ze wijzen er op dat 90% van de voedselproductie van 10% van het areaal komt, dus je kunt een beetje schuiven. In extreme scenario's helpt dat niet, dan zou de agrarische productiviteit nul worden (dat lijkt me wel heel erg laag, en de productiviteitsontwikkeling van nul in plaats van 1 a 2% is ook niet best, maar dat overleeft de mensheid).
Interessant is dat als je mensen vrij over de wereld laat verhuizen, de welvaartseffecten van de meest voor de hand liggende klimaatscenario's erg meevallen. De mensen verhuizen naar het Noorden. Bij een stijging van 2 graden aan de evenaar en 6 aan de Noordpool verschuift het zwaartepunt van veel productie (ook in de industrie) van Frankfurt naar Oslo, van Dallas naar Chicago.
De ellende ontstaat als mensen niet mogen verhuizen. Welvaartsverliezen nemen dan dramatisch toe. De auteurs deden een modelrun met een verhuisverbod rond de 45e breedtegraad, dat is door het noorden van de VS en door Zuid Europa. 1 miljard mensen woont nu ten noorden van die lijn, 6 miljard er onder. In dat geval heeft het Noorden een welvaartswinst, het zuiden een enorm verlies.
Overigens haalt The Economist een andere studie aan die suggereert dat het geografisch aspect wellicht wordt overschat: de productiviteit in sommige grote steden in het Noorden zijn niet een gevolg van de ligging, maar van netwerk-effecten. Die bestaan ook in warme plekken.
Klimaatsverandering roept dus op tot volksverhuizing: jongelui die veehouder willen blijven moeten misschien Noors leren en verhuizen. Het alternatief is hier blijven en Spaans en wijnbouw leren.

The Economist 8.12.2012: Heated debate

de retail in de Griekse crisis

Interessant om te zien hoe in Griekenland de crisis (depressie mag je wel zeggen, de consumptie ligt 20% lager dan in 2008) uitwerkt op de retail. The Economist had er een week geleden een verhaal over. Ik leg de belangrijkste inzichten even vast.
Het marktaandeel van de supermarkten is in vergelijking tot andere landen laag: 48%. Wie dacht dat de verarmde Grieken de toevlucht nemen tot de buurtwinkeltjes, heeft het mis. Juist de kleine lokale winkels (waarvan sommigen de belasting handig wisten te ontwijken) hebben het zwaar met de vraaguitval, prijzenoorlogen van de suipermarkten en banken die kredietlijnen dichtdraaien. Juist daar is er een shake out, de supermarkten winnen.
Wel is er een substitutie van internationale merken (altijd erg populair in Griekenland) naar lokaal geproduceerd. Heineken heeft nu meer concurrentie van Fix Hellas en claimt dat zijn bier voor 90% Griekse ingredienten heeft. Het introduceerde ook een 5-granen bier. Coca Cola claimt dat zijn Fanta van Griekse sinaasappelen is gemaakt.
Bij de supermarkten doet vooral Alfa Beta, een dochter van Delhaize het goed. Ze hebben een succesvolle "Dichtbij de Griekse Natuur/Karakter ("Nature")" lijn. Opvallend want het bedrijf werd groot met het introduceren van de internationale merken, maar past zich goed aan. Dankzij decentraal management - dit in tegenstelling tot het centraal geleide Carrefour, dat zich uit het land teruggetrokken heeft.

Ontleend aan: The Economist: Shopping in Greece, 8.12.2012

US Intelligence over de wereld van 2030

Speculeren over hoe de wereld in 2030 er uit zou kunnen zien blijft interessant. The National Intelligence Council van de VS publiceerde Global Trends 2030: Alternative Worlds, "intended to stimulate thinking about the rapid and vast geopolitical changes characterizing the world today and possible global trajectories during the next 15-20 years.”

Het rapport ziet 4 trends, ik citeer de website Kurzweil:
Individual empowerment owing to poverty reduction and a huge growth of the global middle class, greater educational attainment, better health care, and widespread exploitation of new communications and manufacturing technologies. Enabled by communications technologies, power will shift toward multifaceted and amorphous networks that will form to influence state and global actions.
Diffusion of power among countries will have a dramatic impact by 2030.
Demographic Patterns: key trends will be aging, migration and urbanization
Growing Food, Water, and Energy Nexus

De eitjes van Dar-es-Salaam

Wageningen World, het PR magazine van Wageingen UR, besteedt nog eens aandacht aan de intensiveringsdiscussie. Prof. Han Wiskerke komt daarin met een mooi voorbeeld hoe voedselproductie baat heeft van investeringen in algemene infrastructuur en dat je dus niet rucksichlos al je kaarten op de veredeling of zelfs agrarische wetenschappen moet zetten.
Ik citeer: "Uit onderzoek blijkt dat de kleinschalige kippenhouderij in het snel groeiende Dar-es-Salaam een groot deel van de stedelingen uitstekend van eieren kan voorzien. 'De boeren die allemaal een stuk of honderd scharrelkippen houden in de periferie van de stad, rijden drie keer per week per fiets naar het centrum. Ze slalommen langs de files en bevoorraden buurtwinkels waar arme mensen desnoods een los ei kunnen kopen in plaats van een standaarddoos van zes in de supermarkt. Dat systeem functioneert uitstekend; de boer verdient meer dan een leraar. En weet je wat die boeren vragen? Betere fietspaden. Er breken dan minder eieren doordat ze bij het vervoer niet meer door de hobbelige berm hoeven te fietsen'".

Rene Didde: Met negen miljard mensen aan tafel. Wageningen World nr. 4 2012

Farmer Style, vrij naar Gangnam

Over jonge boeren gesproken, hier de laatste hit - een mooie parodie op het Koreaanse paardensprong dansje Gangnam Style.

Intelligent dozen schuiven

Interessant interview gisteravond in het avondblad (de NRC) met prof. Frank den Butter (DNB). Hij is kritisch op het topsectorenbeleid, omdat ook hij vindt dat de overheid een rol heeft bij bevorderen cross overs tussen sectoren, maar veel minder binnen sectoren. Dat roep ik ook al een jaar, en daar waren we met agro-logistiek en biobased ook succesvol in.
Verder wijst hij op het feit dat we een handelsland / transactieland zijn: we houden ons bezig met zeer intelligent dozen schuiven. Zelfs Philips is vooral een regie-company in de ogen van Den Butter. Daar heb je ook wel beta's voor nodig, maar dan T-skill shaped. Economen zijn het ook nog wel eens eens.

column over jonge boeren

Een dal in Wales

BoerenBusiness heeft zijn website vernieuwd en dus deed ik ze een column cadeau over bedrijfsovername en jonge boeren. Vorige week blogde ik er hier al over, maar nu wat mooier opgeschreven, en gepubliceerd.

Robot invasie

Dat de agri-robots eraan komen is ook tot The Economist doorgedrongen. In zijn Technology Quarterly van vorige week een artikeltje over de Sla-Robot die in Californie op het punt van introductie staat. Dat ondanks de lage arbeidslonen (maar het blad klaagt dat stukloon leidt tot kwaliteitsproblemen in het wieden).  Enfin twee Stanford ingenieurs hebben een robot achter een tractor ontwikkeld die via digitale beeldherkenning onkruid verwijdert en planten dunt.  En doet dat door extra kunstmest te geven, daar gaan planten ook dood van, en dan is meteen de grond voor de sla bemest. Voor de biologische landbouw wordt gewerkt aan eentje met messen / een klepelmechanisme.

In Ontario (Canada) wordt gewerkt aan een robot die tulpenbollen plant, aan eentje die zaailingen verpoot, aan een paddenstoelenoogst- en verpakkings-robot en aan eentje die potplanten inpakt. En in Massachusetts werkt men aan de potplanten. De Amerikaanse (?) redacteur had blijkbaar geen zicht op Nederland.

|The Economist: March of the Lettuce Bot, 1.12.2012

Vlaams voedsel verovert de wereld

De Vlaamse zakenkrant De Tijd (op roze papier dus) dook gisteren in de export van Belgische voeding. De bieren en chocolade zijn gekend. Maar er is meer, en daarme denkt de Fevia (Food&Drink Belgium so to say) komende vijf jaar 5 miljard extra omzet te realiseren. Producten die dan vooral naar de BRIC landen moeten gaan, want in Europa is de groei eruit. Voorbeelden zijn varkensvlees (naar China), snacks zoals van huismerkfabrikant Poco Loco uit Roeselare (groot in Mexicaanse snacks) en melk. Chinezen zijn na de melamine dol op Europese melk uit flessen. Het etiket hoeft niet vertaald, hoe Europeser hoe beter. Het is een luxe product dat in gespecialiseerde zaken wordt verkoch als geschenk. Als dat de bieren maar niet kanibaliseert - en leuk om te zien dat onze conclusie uit een 5 jaar geleden gedane studie over de concurrentiekracht van de Europese voedingsmiddelenindustrie bewaarheid lijkt te worden.

Comment nourir le monde?

Chester

Ik zit vandaag alweer in Parijs. Goede aanleiding om je te attenderen op een boekje mocht je je Frans willen onderhouden. Bij een vorig bezoek aan de lichtstad hield ik in het Engels een lezing bij de business school Essec, en beantwoordde (ook in het Engels) wat in het Frans gestelde vragen.
De organisator was enthousiast over deze flexibiliteit en gaf me een boekje met essays. En de aanmoediging om daarmee mijn Frans verder te oefenen - hoe dat bedoeld was heb ik in zijn Engels niet geheel kunnen interpreteren.
Enfin, het zijn interessant essays, waaronder van mij bekende auteurs zoals Francis Declerck (Essec), Carmel Cahill (OECD) en Tomas Garcia Azcarate (DG Agri). Ook de oud-minister van landbouw Henri Nallet schreef mee over de vraag hoe we de wereld voeden. Uitgegeven bij l'Aube en positief besproken in Le Monde.
Voor wie hier zijn Frans wil oefenen een mooi citaat van de filosoof André Comte-Sponville, die beschrijft hoe zijn tweede huisje in het schitterende Normandische bocage landschap door weinig natuur is omgeven, maar door een gemaakt landschap. Wat hem verleidt tot de passage:

La nature n'est pas Dieu
Ce n'est pas une raison pour adorer la nature, encore moins pour la diviniser! Quand j'entends les débats autour de l'environnement et de l'ecologie, souvent dominés pare les bons sentiments, la naivité ou la nostalgie (la bonne nature, la mauvaise science), j'ai toujours envie de rappeler que la nature n'est pas Dieu. Cette espèce de retour à une forme de panthéisme écolo-bobo-naif me paraît une régression formidable. La nature n'est pas Dieu; la technique n'est pas le Diable.

Lijstje: Food op rijm van drs. P

Sinterklaas - tijd voor het betere rijmwerk. Op Spotify luister ik naar die Rotterdamse econoom drs. P die wel kan zingen (nee, geen familie). Een liefhebber van wat archaisch taalgebruik en Engeland. En die fraaie liederen gemaakt heeft over voedsel, in het bijzonder veel groenten. We maken een lijstje:

1. Knolraap En Lof, Schorseneren en Prei
2.  De meisjes van de suikerwerkfabriek ("want de snoepjes van Jamin pak je uit en pik je in")
3. Andijvie
4. Cocosnoot
5. Olijf
6. Ananas
7. Erwt
8. Appel
9. Sla
10. Bananen
11. Broccoli
12. Ui
13. Augurk
14. Mandarijn
15. Kersenboom (een twijfel geval)
16. Aardbeienwals
17. Bieten
18. Aardappelmeel (nog een twijfelgeval, beluister ook het fraaie Oost-Groningen over stro-karton)
19. Komkommer
20. Aardappel, Ierse
21. Chalot
22. Citroen
23. Pruim

Kortom er is meer dan heen en weer, zo zei me laatst een econoom

cooperatief crowd sourcen

Wat moet je met sociale media bij cooperaties, zo vroegen sommigen in het NCR-blad Cooperatie en op Linked-In zich onlangs af. Dat is nog niet zo helder, sommigen vinden dat ze er maar knap last van hebben bij bv. fusievoorstellen - zo was afgelopen week te beluisteren op het dairy forum van CopaCogeca in Brussel.
Maar crowdsourcing, niet noodzakelijk via de smart phone, lijkt wel te werken. Een directeur van een middelgrote Europese zuivelindustrie vertelde dat men met het oog op 2015 aan het oefenen is met melkvoorspellingen. Boeren moeten inschatten wat ze het komend kwartaal produceren en dat even doorgeven. Heeft verder geen gevolgen voor hun leveranties of betalingen. Voor zichzelf zitten ze er vaak fors naast, maar gemiddeld / geaggregeerd over het totaal vaak opvallend goed, en daar gaat het de fabriek om. Aldus de sprekerd.

jonge boeren

komende dagen wat foto's uit Wales

De Europese jonge boeren  (verenigd in de CEJA) vragen of ik wat over ze wil bloggen. Ze zijn een campagne begonnen die in de NRC al een artikel uit de NOP opleverde, en stuurden ook mij een mailjte:

Als we er niets aan veranderen, zal de Europese landbouwsector binnenkort dik in de problemen zitten: alleen 6% van de landbouwers in Europa zijn jonger dan 35 jaar, daarentegen is een derde al ouder dan 65.

Om zowel het grote publiek als Europese beleidsmakers van deze problematiek bewust te maken, heeft CEJA – de Europese Raad voor Jonge Landbouwers – onlangs de campagne “Future Food Farmers” gelanceerd. Het ultieme doel is van jonge landbouwers een prioriteit in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te maken.

Aan dat verzoek voldoen we dus, maar een paar kritische kanttekeningen plaats ik er wel bij. Jonge boeren zitten in een moeilijk proces van bedrijfsovername, waarbij ze zich vaak diep in de schulden moeten steken (zeker in landen als Denemarken zonder veel fiscale fasciliteiten) en ze zijn nogal afhankelijk van de vraag of de familie (ouders, broers en zussen) geld in het bedrijf laten zitten. Dat was altijd al zo, maar bij grotere bedrijven en hogere grondprijzen wordt het niet makkelijker. Onze sympathie en wat mij betreft gemakkelijke fiscale doorschuiving van het bedrijf zijn op zijn plaats.
Maar het is wel raar dat een beroepsgroep roept om toetreding van meer ondernemers. In alle andere sectoren proberen de bestaande ondernemers toetreders vaak buiten de deur te houden, door vakeisen, vergunningen en beperkte toelating tot opleidingen. Want hoe minder vakbroeders, hoe dikker de spoeling.
Dat geldt ook voor boeren: hoe meer er stoppen, hoe meer grond er op de markt komt, hoe lager de grondprijzen, en hoe gemakkelijker de bedrijfsovername. Om die reden kun je je ook afvragen of jonge boeren wel geholpen zijn met de toeslagen die de grondprijs verhogen.
Hoe minder boeren, hoe makkelijker de bedrijfsvergroting. Die is nog immer hard nodig (de optimale bedrijfsgrootte is door de techniek groter dan de huidige) voor een redelijk inkomen - niet voor niets wilden beide in de NRC geinterviewde jonge boeren komende jaren fors uitbreiden.
Gaat er maatschappelijk wat fout, blijft er grond onbeboerd of niet intensief genoeg beboerd door de genoemde bedrijfsovername statistieken? Ik vraag het me af. We tellen in Europa heel veel kleine gepensioneerde boeren zonder opvolger, maar als je kijkt naar de bedrijven die 80% van de voedselproductie in handen hebben, dan valt het met de cijfers over de bedrijfsopvolging nog wel mee.
Daar komt nog bij dat de komende jaren door de crisis de stimulans om voor een andere sector te kiezen kleiner zal zijn dan bij de schoolkeuze 10 jaar geleden. Daar zit ook het gevaar van te hoge "installatie-premies". Nederland heeft die m.i. terecht heel lang niet gehad. Ik herinner me nog levendig hoe ik in de jaren 80 in Ierland met de EU op excursie was en hoe we op bezoek bij een veel te klein schapenbedrijf in een dal ver van de bewoonde wereld vernamen dat de ondernemer gelukkig was met het feit dat zijn zoon zijn ICT opleiding had afgebroken omdat hij nu een installatiepremie kreeg om het bedrijf over te nemen. Leuk voor vader, en misschien ook voor zijn zoon, maar de bezoekers hadden zo hun bedenkingen - inkomens buiten de landbouw liggen voor de meesten hoger dan daarbinnen. De Nederlandse delegatie prijsde zich gelukkig dat bij ons veel ouders hun kinderen stimuleren wat verder dan de boerderij te kijken.
Kortom, jonge boeren verdienen onze aandacht en sympathie. En wat mij betreft goede fiscale faciliteiten om een bedrijf door te schuiven, met wat mede-financiering van de familie. Maar moedig de buurjongen aan om de ICT in te gaan, en zijn grond aan je te verpachten.

Lijstje: de INRA prioriteiten

Nu we het hier toch over het INRA hadden (zie de blog van gisteren), dit is het lijstje prioriteiten in de strategie 2010 - 2020:

• twee wetenschappelijke basis programma's:
1. predictive biology
2. agro-ecology
• vijf wetenschappeljke uitdagingen
1. integratie van economische, sociale en milieu prestaties
2. ontwikkeling van gezonde en duurzame voedselsystemen
3. klimaatsverandering
4. biomassa voor chemie en energie
5. mondiale voedselzekerheid onder de invloed van mondiale veranderingen

INRA: 2010 - 2020 Targeted research