bubbles in de grond?

Grondprijzen zijn een geliefd onderwerp, waar boeren zelden over uitgepraat raken. Economen ook niet. De markt heeft bijna altijd gelijk, maar dat neemt niet weg dat je kunt discussieren of grondprijzen niet te hoog zijn.
In het eerste nummer van het blad Boerenbusiness dat enige tijd geleven verscheen, liet een van Neerlands bekendste makelaars en boerenzoon Cor van Zadelhoff zijn licht er overschijnen. Op de cover werd het samengevat als "grond ver overprijsd". Een van zijn argumenten was dat de directe inkomensbetalingen de grondprijs beinvloeden, maar op termijn niet houdbaar zijn en bovendien de concurrentie uit Oost-Europa toeneemt.

In zijn column in de Boerderij van afgelopen week ziet Gronings hoogleraar Dirk Strijker ceteris paribus de prijzen eerst nog stijgen, juist vanwege de flat rate. De Commissie stelt voor dat die per regio gelijk getrokken wordt (wat een regio dan ook mag zijn), en dan slaat ze zeker in de grondprijs neer. Bij een boeldag met grondinbreng gaan we dan "bij opbod de bijstand verkopen", zo karakteriseert de immer heldere hoogleraar alvast het failliet van het systeem.

The Economist van 29 oktober gaf de Amerikaans/Engelse zienswijze neer. Boeren in Kansas mogen de Chinezen wel dankbaar zijn en een toast op ze uitbrengen, zo concludeert het blad. Want via de vraag uit dat land zijn de prijzen van producten en dus grond hoog. In de crises van de jaren 30 en 80 zag je juist prijsdalingen van pakweg 30% door dalende produktprijzen en hoge rentes om de inflatie te beteugelen. Nu gaat het in de rest van de economie even slecht als in de jaren 80 (in de VS althans) maar is de rente laag -dankzij de dollars die de Chinezen terugploegen in de VS- en -ook al dankzij de Chinezen- de productprijzen hoog. Gevolg: de grondprijs is twee keer zo hoog in reele termen dan in 1990. Mooi beleggingsresultaat, waar we te weinig over horen.

De bekende econoom Robert Shiller ziet parallelen met de jaren 70, de vorige bubble. Zeker nu allerlei beleggers interesse tonen. Indicatief is dat de rendementen op die beleggingen sterk dalen omdat de pachtprijzen achter blijven, en veel minder sterk stijgen. O wee als graanprijzen dalen en de rente omhoog gaat. Anderen wijzen er op dat je al een acre (gemet) grond koopt voor 1,6 ounce goud. Historisch was dat 2.4 ounce. Koopje dus nog steeds. En voor 90% van de boeren is grond altijd te duur geweest. Maar misschien zegt het meer over de hoge goudprijs?

The Economist: golden acres, 29.11.2011