Erfgoed voor de lieve vrede

Vandaag promoveerde Roel During in Wageningen op het proefschrift 'Cultural heritage discourses and Europeanisation’. De samenvatting heeft de titel van deze blog.
Bij die cultuurhistorie gaat het heel vaak om gebouwen of andere fysieke zaken: waterlinies, vestingwerken etc. Zeker in de cases die Roel voor zijn proefschrift bestudeerde, in Interreg verband.

De gamma-wetenschapper is natuurlijk niet zozeer in die fysieke werkelijkheid geinteresseerd, maar in hoe mensen daar mee omgaan. Een nog hogere vorm van gamma-wetenschap lijkt me dan de vraag hoe mensen met elkaar omgaan zonder dat meteen fysieke zaken aan de orde lijken. Sommige van die omgangsvormen zijn gestold in ons rechtssysteem. Ook dat heeft een cultuurhistorie (of zo je wil rechtshistorie).
Voor een feestbundel bied ik de promovendus dan ook gaarne een lijstje aan van cultuurhistorisch interessante rechten. Ook omdat een enkele ervan eerder aan de orde kwamen in het transitie-onderzoek dat we samen (en met anderen) mochten managen. En omdat elke wetenschappelijke vernieuwing begint met inventariseren en classificeren hier een volwassen lijstje van 18 cultuurhistorische juweeltjes voor een volgende studie:

1.  Beklemrecht
2.  Groninger stadsrecht
3.  Recht van de 13e penning
4.  Visrecht
5.  Veerrecht
6.  Weiderecht
7.  Pootrecht
8.  Recht van eendenkooi
9.  Recht van windvang
10.  Mijnrecht
11.  Recht van aanwas en recht van opstrek
12.  Zwanendriften
13.  Recht van overpad
14.  Recht van (uit)zicht
15.  Jachtrecht
16.  Markerecht
17.  Meent rechten
18.  Naboarschapsrechten

De eerste tien zijn zakelijke rechten die sedert de invoering van het vorige Burgerlijk Wetboek in 1838 niet meer kunnen worden gevestigd, maar die nog wel dienen te worden gerespecteerd. De andere zijn mogelijk nog ouder, resp. bestaan nog steeds.