Eigendomsrechten en bv. arbeidsverhoudingen komen uit een tijd en sfeer van dualiteiten: werken en niet-werken, markt en hierachie, wetenschappelijke kennis en niet-kennis. Dat is nu meer fuzzy:
"Als gevolg van de toegenomen welvaart, de multimediale context waarin burgers leven, de omslag van een reflectieve samenleving naar een reflexieve en reflexsamenleving hebben deze dualiteiten opgelost; het marginale is normaal geworden. In een reflectieve samenleving werd diep (wetenschappelijk)nagedacht over vraagstukken alvorens met oplossingen te komen. In een reflexieve samenleving is er sprake van een relativerend bewustzijn van wat wetenschappelijke kennis vermag en over wat gezagsdragers motiveert, zodat beide, kennis- en gezagsdragers, niet meer serieus worden genomen en als bron van risico's worden gezien. In een reflexsamenleving wordt op voorkomende issues door politici, beleidsmakers en professionals als in een reflex gereageerd, zonder te doorgronden, zonder een Verstehen van wat er aan de hand is. Dat wordt nog versterkt doordat de burger effectief gebruik weet te maken van internet, zowel om zich te organiseren, argumenten op te diepen als om zijn opvattingen in korte tijd aan velen bekend te maken"
Ik denk zelf dat ook de welvaart (Maslow's hoogste punt van de pyramide) een rol speelt in het ontstaan van deze samenleving. Strikwerda ziet dat ook bij de ontwikkelingen in de markt:
"Er is nog een reden waarom de prijs van een goed of dienst niet meer alle informatie bevat zodat de consument zijn nut kan maximaliseren. Een product kent niet alleen een ruilwaarde en een gebruikswaarde, het kent ook een sociologische en emotionele waarde. Met de keuze van een product kunnen ook waarden worden uitgesproken, zoals we zien in de opkomst van ethical consumerism. Met de opkomst van postmoderne producten als televisie, muziekfestivals en familieparken (Eurodisney), komt de relatie tussen de producent en de afnemer op een niveau van binding en emoties te liggen, waarbij er bovendien sprake is van producten die van invloed zijn op wat de consument als de werkelijkheid ziet. [..] Het gevolg hiervan is dat de consument deel wordt van het systeem van waardecreatie".
Veranderende verhoudingen
"Zoals de macht in de economie is verschoven van de producent (vanwege overcapaciteit in bijna alle sectoren) naar de consument, zo is in de samenleving de macht verschoven van politici (denk ook aan de verdwenen verzuiling) naar de burgers in de samenleving die zich weten te organiseren in patronen die voor de klassieke instituties niet meer grijpbaar zijn."
"De burger kan door betere informatievoorziening sneller dan de overheid dit kan, andere mobiliseren om druk uit te oefenen op de onderneming. [..] Dti impliceert dat ondernemingen niet meer kunnen rekenen op het traditionele deconflicting in de samenleving door verzuiling, een regulerende overheid of door een systeem van arbeidsverhoudingen. De rol van de overheid is verschoven van het actueel oplossen van vraagstukken naar het creeren van condities, institutionele verhoudingen en daarop gebaseed te formuleren spelregels op grond waarvan burgers en bedrijven hun issues zelf concreet en dwingend tot een oplossing weten te brengen."
J. Strikwerda: De vermaatschappelijking van de economie in: E. Roos Lindgren, J. Strikwerda en N. Wielaard: Het Nieuwe Ondernemen, SMO, Den Haag, 2009.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten