wereldbevolking stabiliseert

Een dezer dagen bereiken we het punt dat voor de helft van de wereldbevolking het vruchtbaarheidscijfer beneden de vervangingsgraad van 2.1 geboortes per vrouw daalt. In ontwikkelingslanden kan die graad overigens wel op 3 liggen en zit men er soms ook onder. Wereldwijd bereiken we rond 2050 stabiliteit, zo heeft de VN uitgerekend.
Dat is een belangrijk gegeven voor wie zich zorgen maakt over de uitputting van grondstoffen en limieten aan de voedselvoorziening.
Het zou Malthus verbaasd hebben: die ging er vanuit dat rijkere mensen meer kinderen hebben, ook naar analogie van het dierenrijk: hoe meer voedsel, hoe groter de kudde.
The Economist legde vorig jaar op onnavolgbare wijze het economische mechanisme uit waarom of Maltus er op dit punt naast zat: "imagine yourself a dirt-poor (male) peasant 50 years ago. Your fields are in the middle of nowhere. Your village has no school, hospital or government services, certainly no pensions. Few goods come in from outside, though disease is rampant and security fragile. Ploughing and harvesting are done by hand. But if the harvest is normal, you usually have enough to go round. In these circumstances, the benefit of an extra pair of hands to gahter the harvest outweighs the cost of feeding an extra mouth (which anyway falls on your wife more than you). And when you can no longer work in the fields, your children will be the only ones to look after you. In such a society, all incentives point to having large families.
Now imagine you are a bit richter. You may have moved to a town, or your village may have grown. Schools, markets and factories are within reach. And suddenly, the incentives change. A tractor can gather the harvest better than children. Your wife might get a factory job - and now her lost wages must be set against the benefits of another baby. Education, thrift and a stake in the future become more important, and these middle-class virtues go hand in hand with smaller families."
Ergo: iets hogere levensstandaarden, betere communicatie en meer onderwijs maken het mogelijk om op markten en publieke diensten te vertrouwen, en niet alleen op jezelf en je familie. Vooral onderwijs van vrouwen (waardoor hun opportunity cost omhoog gaat) heeft veel invloed.
En dan komt er een cirkel op gang: hogere welvaart leidt tot lagere vruchtbaarheidscijfers en die leiden tot meer welvaart.
De dalende geboortecijfers betekenen ook dat er een korte periode is waarin een land een relatief grote werkende bevolking heeft: het moment voor een doorstart van de economie.

The Economist: Fertility and living standards - go forth and multiply a lot less. 31.11.2009