Verder met minder

Deze week ontvielen ons een paar coryfeeen: Jan Pen en 'Bull' Verweij. Die laatste hoort op deze blog afgezien van zijn bijnaam niet echt thuis, maar zonder hem als ondernemer achter de zeezender Veronica, zouden de jaren 60 en 70 er toch heel anders en minder liberaal en vrolijk hebben uitgezien.
Jan Pen was door een misverstand al eerder dood verklaard. De NRC schreef een mooi im memoriam (dat schijnt tegenwoordig een necrologie te moeten heten). Mijn eerste kennismaking met het werk van de Groningse econoom was natuurlijk Moderne Economie, dat na het werk van Heertje de volgende stap was om je als econoom te bekwamen.
Dat ik hier bij hem stil sta, komt vooral door zijn populariserende werk, dat in de verte bijgedragen moet hebben aan het feit dat ik nu tijd in deze blog steek. Kijk, economie was een eye-opener. Het verscheen in september 1979 als zgn. Boek van de Maand in een grote oplage. Voor economen in opleiding zoals ik bood het niet zoveel inhoudelijk nieuws, maar liet het vooral zien hoe je het vak kon populariseren in normaal Nederlands.
Een van de mooiste voorbeelden daarvan was en is Pen's Parade, die de ongelijke inkomensverdeling weergeeft. Je legt daarin de verdeling uit aan de hand van een 1 uur durende optocht waarin je de lengte van de mensen en hun beroep weergeeft: het begint met mensen met een negatieve lengte en na een halve minuut heb je krantenjongens met een inkomen ter hoogte van een lucifer of sigaret (1979!). Pas na 50 minuten komen mensen van onze lengte, van 1,70 meter (en zo reken je het uit: dit is het modale inkomen). Dat zijn de kantoormensen, bouwvakkers. En in de laatste seconden krijgen we de echte kolossen, mensen als flatgebouwen en kerktorens, industrielen van dertig, veertig meter, een enkele bankier van vijftig (ook toen al!).
Ik heb de presentatiewijze in de jaren 80 vaak gebruikt in lezingen voor boeren, over boereninkomens in europa (naar regio en bedrijfstype). Werkt uitstekend. Misschien moet iemand dat weer eens doen.
Er staat me nog een andere uitspraak bij van Jan Pen, uit de jaren zeventig (maar ik kon hem niet zo snel terugvinden), die ook voor het huidige duurzaamheidsdebat nog zeer relevant is: het komt met het milieu pas goed als we in onze vrije tijd piano gaan spelen. Al het andere is vermoedelijk meer vervuilend dan dat.
Goede economen blijven ook na hun dood nog een tijd relevant.