grote combines revisited

Mijn blog van een weekje geleden over schaalvergroting (die hier al bijval kreeg van Huib) heb ik omgezet naar een column op Ziezo.biz: grote combines maaien niet alleen graan, maar ook boerenbedrijven. De theoretische onderbouwing is de aloude tredmolen (treadmill) theorie van Williard Cochrane.
Voor wie het liever in de klassenstrijd-sfeer trekt, die kan ook Marx en Engels citeren uit het Communistisch Manifest van 1848. "The bourgeoisie cannot exist without constantly revolutionizing the means of production", zo constateerde dit illustere duo over de essentie van het kapitalisme.

De landbouw blijft
Josien Kapma citeerde mijn blog in een leuke GUUS nieuwsbrief over de keten-marge discussie. Terecht deelt ze me in bij de mensen die niet zoveel in regulering zien. Maar ze laat ook een "standaardzin" uit haar toetsenbord vloeien die ik op allerlei plekken (te) vaak tegenkom: reguleren zorgt ervoor dat we dingen blijven produceren die we goedkoper élders kunnen produceren. Je bent uiteindelijk duurder uit.
Zoals je ziet, gaat het me om het woordje elders: dat is een analogie met de scheepsbouw die we hier hebben proberen te steunen, terwijl Zuid-Korea veel goedkoper was. Gedoemd te mislukken (overigens bouwen we nu veel meer schepen, maar dan wel hele luxe of speciale).

Die vergelijking met de scheepsbouw gaat volgens mij niet op: Noordwest Europa (en zeker Nederland) hoort bij de gebieden in de wereld die de meest ideale omstandigheden voor hoogproductieve landbouw hebben. Bovendien is die landbouw sterk gebaseerd op kapitaal (dat hier een lagere beloning accepteert dan in het risicovollere Argentinie of Zuidelijk Afrika) en op kennis (die in mensen zit en die willen niet en masse naar Zuid-Amerika).
Wij hebben dus een van de laagste kostprijzen in de wereld, als je die althans goed berekent en uitgaat van een optimale bedrijfsopzet (zoals het hoort bij kostprijsberekeningen). Probleem is dat de technologie zo snel gaat (en wat we met quoteringen ook nog een poosje buiten de deur hebben gehouden) dat we in de landbouw nu even niet de optimale bedrijfsopzet hebben. (Niet voor niets is de omzet per ondernemer in de tuinbouw vele malen groter dan in de landbouw).

De juiste analogie is dus niet met de scheepsbouw, maar met de cafetarias, bakkers en slagers (die het aflegden tegen McDonalds en andere franchiseketens resp. de supermarkten). Die verdwenen wel, maar de bedrijfstak bleef wel degelijk in het land. We kunnen nog steeds frietjes, brood en worst kopen, en ze worden hier ook nog gefrituurd, gebakken, gedraaid.
Kranten en andere media horen dus te schrijven: Reguleren zorgt ervoor dat we dingen blijven produceren die we goedkoper op een andere manier kunnen produceren. Je bent uiteindelijk duurder uit.
Dat doet ook meer recht aan de boeren zelf, die terecht ook niet het gevoel hebben dat ze het elders allemaal zoveel beter doen.

Op de foto een graanpakhuis langs de Oder, dat niet meer paste bij de huidige graanproductie-systemen en een nieuwe bestemming heeft gevonden als hotel met uitkijk op de rivier en op Polen. Ook bijzonder geschikt voor fietsers dus ga naar Gross Neuendorf.