Paul Krugman

Halverwege de toekenning en de uitreiking staan we hier nog even stil bij de Nobelprijs voor de economie van dit jaar, die naar Paul Krugman gaat. Zijn bijdrage aan de theorie kun je -zoals The Economist deed- uitleggen als een nieuwe verklaring waarom het in de Randstad 's nachts volop verlicht is, en op het platteland rond Uithuizermedum donker.
De standaard theorie daarvoor is (of was) het zogenaamde 'spill-over' effect: bedrijven clusteren bij elkaar omdat ze dan profijt hebben van gezamenlijke voorzieningen (onderwijs, beschikbaarheid van personeel) en ze van elkaar leren (de medewerkers komen elkaar tegen in de kroeg, praten over hun werk en daar heb je wat aan).
Die effecten zijn nogal lastig te meten, en daarom kwam Krugman met een simpeler verklaring: schaalgrootte (economies of scale): als bedrijven groter worden dan dalen de kosten per eenheid product, en daarom gaan ze daar zitten waar veel mensen wonen. Het spillover effect van een bedrijf is dus dat zijn werknemers nieuwe consumenten voor andere bedrijven in de regio zijn, een voordeel dat ook gerealiseerd wordt als ze niet in de kroeg gaan zitten. Vandaar het lege platteland en de volle Randstad.
Als je dat koppelt aan de internationale handelstheorie -zoals Krugman deed- dan komt het voordeel van internationale handel dus niet zozeer uit specialisatie maar uit schaalgrootte. Waarmee meteen een ander probleem is opgelost: niet alle auto's worden in Frankrijk (of Duitsland) gemaakt [wat je op basis van specialisatie mag verwachten], maar er worden VWs en BMWs naar Frankrijk geexporteerd, en Peugots en Citroens naar Duitsland.
Dat laatste komt dan weer omdat consumenten van varieteit houden. Als dat niet het geval zou zijn, zou je op basis van de schaalvoordelen bij 1 onderneming eindigen (de mededingingsautoriteit zou dan natuurlijk al ingegrepen hebben).
Lijkt simpel allemaal, er is nog wel wat wiskunde en ander werk voor nodig voordat je echt een Nobelprijs krijgt, maar een goed idee is alleen een goed idee als je het ook in normaal Engels kunt uitleggen.

The Economist, Economic Focus 18.10.2008