gezonde belastingen

Gezonder kunnen we het niet maken - dat zou wel eens de nieuwe slogan van de Belastingdienst kunnen worden als het aan een Deens onderzoek ligt. De Deense Akademie der Technische Wetenschappen ATV stuurde mij de vorig jaar verschenen studie "Economic nutrition policy tools - useful in the challenge to combat obesity and poor nutrition?". De studie, waaraan ook de directeur van het Deense LEI (FOI) meedeed is een zeer boeiende.
Het idee dat de overheid niet met belastingen onze voedselkeuze zou mogen beinvloeden is achterhaald. De overheid doet dat al lang (bv. met belastingen op alcohol, accijns op suiker en lage BTW op voedingsmiddelen) en als er sociale gevolgen aan consumptie zitten (milieueffecten bv.) dan is dat ook geaccepteerd. Dus waarom ook niet voor gezondheid waarbij de maatschappij ook schade leidt (arbeidsverzuim, kosten gezondheidszorg)?
Het studieteam heeft een variant doorgerekend waarbij "gezond" voedsel 20% in prijs verlaagd wordt (bv. door er geen BTW op te heffen, die is in Denemarken blijkbaar 20%) en "ongezond" voedsel een belasting met 30% op te leggen. Ongezond is daarbij producten met veel vet en suiker want daar eten we (en vooral kinderen) teveel van.
Het effect van dit scenario is groter dan ik gedacht had, en dat komt vermoedelijk doordat ongezond eten sterker voorkomt in lage sociale klassen, die armer zijn en waarbij prijzen sterker werken. Het effect is namelijk dat het op basis van prijs- en substitutieeffecten tot een verschuiving in het dieet leidt, die ongeveer overeenkomt met wat wenselijk is om het huidige Deense dieet op te doen schuiven naar het dieet dat in de voedingsadviezen staat. Het voorstel is ook goed voor het milieu en de administratieve lasten zijn wel te overzien.
Na lezing van de studie vraag je je af waarom we dit niet doorvoeren. En of het in Nederland veel anders zou liggen.

Op de foto gezonde vis in Barcelona