Warschau

Een mooie lentedag vandaag. Maar in Polen ging het met mist gepaard en dus was ik vanochtend genoodzaakt een halve dag op het vliegveld van Warschau te bivakeren. De KLM vlucht van gisteravond moest uitwijken naar Berlijn en ik blijk op mijn e-mail hier thuis vannacht wel een berichtje te hebben gehad dat de vlucht van vanochtend vroeg werd gecancelled, maar ik stond toch mooi om 5 uur op het Frederik Chopin vliegveld.
Mijn bezoek aan Warschau was in het kader van risico's, dus misschien was het wel gepast. We vergaderden met een Nederlands project en vervolgens een EU project rond risicomanagement, en daarna was er nog een EAAE seminar over inkomensstabilisatie. En gistermiddag nog net even tijd de oude binnenstad te bezoeken, en het cultuurpaleis van Stalin (uit mijn geboortejaar) te zien.
Er is toenemende belangstelling in de landbouwpolitiek voor inkomensstabilisatie via risicomanagement-instrumenten. Idee daarachter is dat prijzen bij liberalisatie meer gaan fluctueren. Overigens leggen de directe betalingen natuurlijk al een aardige bodem in het inkomen, dus we moeten dat ook niet overdrijven - en varkenshouders en aardappeltelers kunnen er al decennia mee leven.
In Zuid- en Oosteuropa fluctueren de oogsten meer (maar de marges zijn er ruimer, dus het effect op het inkomen moet je ook niet overdrijven), en vandaar dat vooral die landen belangstelling hebben - hoewel mijn Poolse gastheer er in zijn lezing terecht op wees dat herstructurering een belangrijker doel zou moeten zijn dan inkomensverzekering, die dat zelfs tegenwerkt. En uit Spaanse ervaringen blijkt dat boeren vooral te porren zijn tot deelname als er fors gesubsideerd wordt. Op Cyprus moet iedereen verplicht zo'n oogstschade verzekering tegen droogte e.d. hebben. Premie is dan zo 6 a 7%, maar de helft wordt door de staat betaalt, ofwel een subsidie van 3% van de omzet.
Dat is natuurlijk staatssteun, maar in het kader van de WTO doet men daar niet al te moeilijk over, het zit zelfs min of meer in de 'groene doos'. Dat doet me een beetje denken aan het oude gat van Rotterdam in het GLB. Bij de start niet geregeld, en een mooie ontsnappingsroute waar vervolgens ruim gebruik van wordt gemaakt.
Een Sloveens ambtenaar kwam met het verhaal dat de appeloogst in zijn land een premie voor hagelverzekering van 25% kent omdat het wel een keer in de vier jaar mis gaat. Terecht vroeg iemand of je daar dan wel appelen moet produceren - of dat je dat beter ergens kunt doen waar het minder hagelt.
De liberale economen concludeerden dat vooral bij eigen-geerfde boeren er veel leencapaciteit aanwezig is, zodat boeren blijkbaar liever achteraf bij een tegenvallende oogst of prijzen ad hoc maatregelen nemen (zoals extra lenen), dan vooraf premie betalen. Zeker als de transactiekosten van de verzekering hoog zijn en er geen subsidies zijn.
Maar al met al vertrok ik uit Warschau, ook gezien enkele Amerikaanse ervaringen in deze, met het beeld dat verzekeringen en inkomensstabilisatie nog wel enkele jaren op de agenda zullen staan: het duurt nog wel even voor de mist rond dit onderwerp is opgetrokken.