Inkomensongelijkheid is een matige maatstaf

De een verdient meer dan de ander. Dat is altijd zo geweest, maar de laatste jaren loopt de inkomensongelijkheid op. De globalisering met bijbehorende aanpassingen in de economie krijgt meestal de schuld. Armoede (dat vaak ook als relatieve armoede wordt gedefinieerd) is in de belangstelling. Ook veel Nederlandse boeren leven onder de officiele armoedegrens.

Het vreemde (en geruststellende) is dat de consumptie-ongelijkheid helemaal niet oploopt. Integendeel, zo blijkt uit recente Amerikaanse cijfers. Ook andere ongelijkheden nemen af, zoals in gezondheid, in levensverwachting, in lengte (altijd een indicator geweest voor gezondheid) en in ontspanning.

Inkomensongelijkheid zegt dus niet zoveel, en wel om twee redenen. De eerste is dat je kunt sparen, ontsparen, lenen en aflossen, waardoor de consumptie op peil kan blijven bij veranderend inkomen. Voor Amerika, waar veel geleend en weinig afgelost wordt, misschien niet helemaal een geruststellende gedachte, maar daar waar er veel vermogen is (of op basis van erfenissen vermogen wordt verwacht), een mechanisme waar niets mis mee is.

De tweede is dat wat we besteden (de consumptie) steeds slechter meet wat voor nut we daar aan hebben. Consumptieongelijkheid (en inkomensongelijkheid) betekende een eeuw geleden het verschil tussen een auto en te voet, tussen een koelkast en matig te eten. Maar nu heeft iedereen een koelkast, hoewel de "koelkastongelijkheid" groeit: het duurste model in de VS kost $ 11.000, het goedkoopste $ 350.-. Zeventig procent van de amerikanen onder de armoedegrens heeft een auto. Vermoedelijk een aftandse Hyundai en geen nieuwe BMW, maar je komt er veelal evenver mee.
Nobelprijswinnaar William Fogel stelt dan ook vast dat uit elke maatstaf die we hebben om de levensstandaard te meten, blijkt dat de vooruitgang bij de lagere klassen groter is dan bij de gemiddelde bevolking. Ondanks de toenemende inkomensongelijkheid in the winners take all society.

Ontleend aan: The Economist; Economic Focus 'The new (improved) Gilded Age; 22.12.2007