cooperaties

Gisteren bezocht ik de jaarlijkse toogdag van de NCR, de Nationaal Cooperatieve Raad. Ik dineerde er gezellig met de top van het Nederlandse cooperatieve aardappelbedrijfsleven en begreep dat het nog wel wat wordt met het jaar van de aardappel, 2008. Hoewel sommigen vooral graag reclame zouden maken voor hun eigen aardappelproduct.

En dat was ook het onderwerp van sommige lezingen, die over ondernemerschap gingen: investeren in merken. Een topman van de Nieuwzeelandse zuivelcooperatie Fonterra kwam uitleggen dat men zich ziet als een wereldspeler. Boeren met allerlei nationaliteiten kunnen lid worden mits ze in Nieuw Zeeland boeren. Kortom toch een Nieuwzeelandse cooperatie, die wel in merken en in het buitenland investeert. Het geld daarvoor is schaars en moet mede komen van boeren die in die dochters meeinvesteren, waarbij de cooperatie de zeggenschap houdt. Dat hebben de directeur NCR en ik begin jaren negentig ook al eens geopperd: als er rendement is, is financiering geen probleem en willen mensen wel participeren in die tweedelijns ondernemingen. De Heinekenfamilie controleert zo al jaren een wereldbedrijf.

Daarbij moet je dan wel de incentives goed houden, en de melkproducten betalen voor de melk en de investeerders voor hun vermogen. Als je alles in de melkprijs stopt is dat wel goed voor de grondwaarde, maar je houdt geen investeerders over. En die zijn (of waren althans) schaarser dan melk. Friesland Foods heeft dat begrepen en hanteert zo'n systeem, maar aan de toog werd gefluisterd dat het in heroverweging zou zijn want het is te moeilijk voor boeren. Dat lijkt me sterk en dan zou de oplossing toch moeten zijn om het beter uit te leggen, niet om de exameneisen aan te passen aan het niveau van de studenten.

En de Greenery kwam uitleggen dat er weer groepen van producentorganisaties zijn die in deze moeilijkere tijden met hoge energieprijzen voor bundeling pleiten en een nieuwe macht willen vormen over de afzetorganisaties heen. Terwijl we nu net met de telersvereniging op innovatie zaten als troef. Begrijpelijk maar met wat wetenschappers vroegen we ons af of dat wel gaat lukken en of Spanje ook meedoet.

En zo was het weer een boeiende stuif 'es in, daar in 't Spant. Met een echte ondernemer, Ruud Koornstra van Tendris, als uitsmijter, die voor heroverweging van van alles en nog wat pleitte, en uitlegde dat grotere ondernemingen niet innovatief zijn. Met een fraai transitieverhaal over de graafmachine-bouwers. Die waren er vroeger veel, en de machines werkten met kettingen en katrollen. Aan hydrauliek had geen van allen behoefte, toen dat werd uitgevonden. Geen van de bedrijven overleefde de concurrentie van de nieuwkomers. Innoverern doe je buiten de grote bedrijven, niet er binnen was zijn verhaal.

Op de foto een melkveebedrijf down under, in Australie