Ondernemerschap in Brussel

Ik was in Brussel voor een bijeenkomst over ondernemerschap. Een groot onderzoeksproject naar dat verschijnsel presenteerde zijn (tussen) resultaten. Ondernemerschap is "in", maar moeilijk meetbaar. Er lijken kleine maar significante verschillen in de mate van ondernemerschap tussen gangbare boeren en de multifunctionelen. Wat een kip-ei vraag oproept: gaan gangbare boeren die over ondernemersvaardigheden beschikken eerder over tot verbreding of doet verbreding de ondernemersvaardigheden ontwikkelen. En verder onderscheiden de multifunctionelen zich nauwelijks van het gewone mkb (althans in Finland). Al met al lijkt de agrarische sector niet ver van het mkb af te zitten als het om het niveau van ondernemerschap gaat, zo concludeerden we.
Vervolgens doemde de vraag op of het ontwikkelbaar is. Het leek ons van wel, mits in reele oefeningen zoals mini-ondernemingen op de landbouwscholen, met een actor-georienteerde aanpak en in vormen van sociaal leren, collective learning. Want als je maar 1 persoon uit een groep op cursus stuurt, is het oude gedrag snel weer opgepakt bij terugkomst.
De overheid zou zich er best mee mogen bemoeien, want dan gaat de gewenste innovatie sneller en er zijn ook verliezers die het lastig hebben met de veranderingen - die verdienen ondersteuning. Vooral in Oost-Europa zo was de boodschap uit die landen, want die hebben wel even hun bekomst van het netwerken met de overheid.

Songfestival
En dat leidde tot het idee om net als voor studenten en onderzoekers ook voor boeren uitwisselingsprogramma's van ondernemers te subsidieren, waarbij men in groepen business plannen van collega's uit andere landen beziet en beoordeelt (met deskundige begeleiding van adviseurs om beiden groepen op een hoger niveau te krijgen). Een uitbreiding van de Farm Advisory Service uit de GLB. En dat zou je kunnen koppelen aan een Eurovisie boer van het jaar / boer zoekt businessplan contest. Bruxelles huit points.

P. de Wolf and H. Schoorlemmer [eds]: Exploring the significance of entrepreneurship in agriculture. Zie http://www.esofarmers.org/