Pagina's

woensdag 10 oktober 2007

innovatie zonder overheid en wetenschap

Twee aanleidingen om even stil te staan bij de rol van de overheid en de wetenschap in innovatie. Gisteren werd de Nobelprijs voor de natuurkunde toegekend aan twee wetenschappers die onafhankelijk van elkaar in 1988 iets in magnetische velden hebben ontdekt waardoor we nu meer gegevens op de harde schijf kwijt kunnen en de iPod en TomTom mogelijk zijn.
En zaterdag had de NRC een mooi verhaal over het ontstaan van de bedrijfstak van digitale navigatiesoftware, waarbij al of niet via Philips veel van de bedrijven als TomTom, Tele Atlas, Navteq, And en Route66 Nederlands zijn of er banden mee hebben.
Om met dat laatste te beginnen: een aantal van die bedrijven zoals TomTom en And zijn uit het niets ontstaan, zonder overheidsbemoeienis, zonder duidelijke banden met de wetenschap en zonder duidelijke banden met grootbedrijven als Philips. Van andere bedrijven ligt er een link met Nederland omdat het deelnemingen van Philips zijn geweest, maar Philips heeft een zwabberend beleid met deze technologie gevoerd omdat het een onderdeel was van dashboardelectronica dat uit de core business is gegooid.
De NRC vraagt zich met de geinterviewden af waarom of Nederland zo'n belangrijke rol speelt in deze bedrijfstak, gezien die rol van het grootbedrijf en afwezigheid van de overheid en de wetenschap. Speculaties gaan tot de invloed van het cartografisch verleden van de VOC en de Atlas van Blaeu (zal premier Balkenende leuk vinden), maar ook daar is geen duidelijke link mee te leggen, want er deden geen cartografen mee in de innovatie. Ook EUR- en WUR hoogleraar Wim Hulsink tast in deze in het duister.
Toch zou in die hoek (er is een markt) best eens de verklaring kunnen liggen: er was in Nederland snel een markt. Door internationaal transport, veel handelsreizigers maar ook doordat wij in steden wonen waar je de weg niet automatisch vindt. Wie heeft er niet ooit een half uur of langer rondgereden in de nieuwbouw van Houten, Lelystad, Zoetermeer, Almere op zoek naar illustere adressen als de Laan van Avantgarde 46, Mandelahof 12 of Zachtgroen 12/4?
Dat is een stuk ingewikkelder dan de weg van Parijs naar Lyon of de al eeuwenoude routes op het Franse platteland. Je zag voor de komst van de TomTom ook al jaren in Nederland bij de benzinestations vuistdikke boeken met plattegronden en stratenregisters. Daarvan gingen grote ladingen de deur uit en lagen op de achterbank te slingeren. Dat zag je in Frankrijk of Duitsland zelden. Daar is de auto ook meer voor langere afstandtransport, het land te groot voor 1 vuistdik boek, en binnen Parijs gebruik je openbaar vervoer. We hebben dus een geconcentreerde markt met relatief veel verandering door nieuwbouw. Geldt ook voor de suburbs van California, de grootste concurrent in de markt, waar ook technologie en venture capital voor handen was.
Los daarvan vraagt zo'n ontwikkeling om ondernemers met veel meer dan technische kennis omdat er allerlei zaken verbonden moeten worden (electronica hardware en GPS uit de harde betahoek, design en cartografie uit de ontwerpende alfahoek, marketing en communicatie uit de gammahoek), en Nederlanders zijn goed in dat soort processen. Kan een student die hypotheses eens onderbouwen in een scriptie?
En wat natuurlijk echt boeiend is aan deze case dat het geen enkel argument oplevert voor TGV achtige interventies van de (franse) overheid om de innovatie te regelen. Dat doet de markt dus prima. Er zijn op basis van deze case zelfs geen argumenten om veel in toegepast onderzoek te stoppen. Geld voor fundamenteel onderzoek (zoals naar magneetvelden) en een particuliere Nobelprijs zijn misschien al genoeg. Blijft de vraag of deze case een uitzondering is, of representatief voor bijvoorbeeld ook de voedselverwerkende industrie en de landbouw.

NRC: 6.10.2007: Nederland zet de wereld op de kaart. Op de foto een oude innovatie van een 5rijdige schoffelmachine.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten