Het pakt de draad op bij Thomas Malthus (1766-1834) die een probleem formuleerde door te stellen dat de bevolking harder groeit dan de productie van voedsel. Om precies te zijn: meetkundig versus rekenkundig. Er zou dan ook altijd een (ver)hongerende klasse zijn, die er voor zorgt dat de bevolking niet groter wordt dan de aarde kan dragen. Oorlogen met strijd om voedsel (en water) en hongersnoden helpen een handje. Het bleek een krachtig beeld.
Maar naast de groep Malthusiaanse wetenschappers en idealisten die pleitten voor 'minder vorken op tafel' (door hongersnoden of geboortebeperking) was er door de jaren heen ook de groep die pleitte voor 'betere tafelmanieren' (een eerlijker verdeling van voedsel, faire prijzen voor koffie etc.) en de groep die benadrukte dat de mensheid zo ingenieus is dat ze wel zorgt voor een 'grotere en betere taart' op tafel.
.
Al ten tijde van Malthus spraken de Engelsman Godwin ('tafelmanieren') en de Fransman Condorcet ('grotere taart'), die Malthus inspireerde tot zijn essay, zich uit voor de andere ontwikkelingspaden.
Meals to come laat zien hoe in allerlei fasen van de 200 jaar geschiedenis deze drie visies door elkaar verknoopt zijn in nieuwe ontwikkelingen (tot de maaltijdpillen, astronautenvoer, algenteelt en slow food aan toe) en zijn gebruikt als promotie-argument (ook voor het verkrijgen van onderzoeksgelden). Interessant is ook Belasco's analyse van de belichting van voedsel op de wereldtentoonstellingen en in de futuristische (utopia's en disutopia's) literatuur. Zo blijkt de varkensflat als 68 verdiepingen tellende plantage al lang in de science-fiction voor te komen.
.
Langzame innovatie
Alle discussanten in 200 jaar waren het er over eens dat de bevolking zou groeien, voedselprijzen zouden stijgen, en daardoor de vleesconsumptie zou dalen. De discussie ging er vooral over of het zou leiden tot honger (gebrek aan taart), revolutie (gebrek aan tafelmanieren), of modernistische (sterk van gangbaar afwijkende , disruptieve) innovatie (meer taart).
Geen van drieen is gebeurd. Voeding kenmerkt zich blijkbaar door langzame maar gestage innovatie. En vooral ook door gestage produktiviteitsstijging want de taart is gegroeid, we voeden meer mensen met grofweg de gerechten van toen bij veel lagere voedselprijzen.
Wie op dit vlak nog iets wil voorspellen (en in het bijzonder met een Malthusiaanse inslag) leze eerst dit boek.
.
Warren Belasco: Meals to come - a history of the future of food. University of California Press, 2006
Geen opmerkingen:
Een reactie posten