quota van de wal in de sloot

Veel landbouw-economische beschouwingen gaan over het inkomen van boeren, en het effect van beleid daarop. Vermogenseffecten worden vaak buiten beschouwing gelaten. Neem nu de melkquota. Toen die in de jaren tachtig van de vorige eeuw in Brussel werden bedacht en in de lidstaten werden uitgegeven hadden ze geen waarde. Maar in sommige landen werden ze verhandelbaar gemaakt (Nederland voorop) en door die simpele beslissing kregen quotumhouders/veehouders voor tonnen vermogen in handen. Boekhoudende economen noemen dat op zo'n moment geen inkomen of winst. Maar ze rekenen wel voor dat boeren vermogender zijn geworden. Sommigen beeindigden hun bedrijf en maakten het quotum te gelde. Om in het buitenland opnieuw te investeren, of om na jaren hard werken een bungalow met Volvo voor de oude dag aan te schaffen. Daarbij rekenden ze in de regel wel af met de fiscus (hoewel er een paar naar het buitenland vertrokken als fiscaal vluchteling en er ook mooie fiscale constructies mogelijk zijn). Anderen kochten bij om hun bedrijf te vergroten en namen een lening bij de bank.

Vermogen verdwijnt als sneeuw voor de zon
Momenteel gebeurt het omgekeerde. Mijn LEI collega's rekenden uit dat het gemiddelde melkveebedrijf afgelopen anderhalf jaar de waarde van zijn quotum heeft zien dalen met een half miljoen euro. Ook als je dat corrigeert voor minder te betalen belasting bij verkoop, is de netto vermogensdaling 350.000 euro. Dat is vele malen het jaarinkomen.
Er zijn bedrijfseconomen (en ik reken mezelf ook tot die school) die vinden dat we de vermogenskant van bedrijven te veel verwaarlozen in de jaarrekening en de rapportage van winst en inkomen. Die zijn voor de 'all inclusive' gedachte: alle veranderingen in het vermogen zou je moeten rapporteren in de winst- en verliesrekening en als inkomen. Wel gespecificieerd, maar dan krijg je een evenwichtiger beeld. En wordt het duidelijker dat boeren afgelopen jaren meer hebben kunnen verdienen en verliezen in het activa-beheer, dan met hooien en melken