de servische landbouw

Het is oogsttijd in Servie. Ik bezocht er vorige week een akkerbouwbedrijf van 100 ha. Dat is niet normaal, het gemiddelde bedrijf is vermoedelijk nog geen 10 ha groot. En er zijn nog een paar kolchoze-achtige bedrijven van duizenden ha.
Dit bedrijf van 100 ha was dus niet typisch. Ik heb ook nog zelden zo'n schoon bedrijf gezien - je kon er van de grond eten. Het bedrijf teelt mais, tarwe en soya. Het is al drie generaties in de familie, wat menigeen verbaasde: hoe was dat nu weer mogelijk.
Er stond een twee jaar oude Case tractor, volgens de eigenaar meer dan 70.000 euro waard, die zo uit de showroom gereden leek. Combines gaan veel langer mee, dus daarvan zie je alleen oude modellen (zie foto) en blijkbaar is er bij een opbrengst van een paar ton per ha en lage graanprijzen niet veel extra te verdienen met dure nieuwe technologie.

Dure grond
Ik vraag bij een bedrijfsbezoek meestal even naar de grondmarkt, dat geeft meestal wel een beeld van de normale verdiensten zonder dat je naar inkomen hoeft te vragen (en die hangen veel meer van de persoon af). In dit geval was die zo'n 7000 euro per ha, wat voor het oude Oostblok niet mis is.
Volgens de betrokken boer lag de prijs ook hoog vanwege de nabijheid van de stad (we waren met een paar stadsbussen nog geen 25 kilometer van Novi Sad beland), en een groot perceel langs de doorgaande weg bracht beduidend meer op. Voor het geval de IKEA komt. Ook in Servie heeft de grond dus verwachtingswaarde. Ook hier was de stemming in het kader van de biofuel (er ging binnenkort een fabriek in de buurt open) optimistisch.
Een hoogleraar marktkunde vroeg naar de afzetcontracten. Het bleek dat net als elders in het oostblok hier de privatisering van graansilos in het nadeel van de boeren is uitgepakt: handelaren zijn eigenaar van de silos geworden, cooperaties nieuwe stijl zijn er niet en de boeren kunnen hun tarwe dus bij de oogst in een silo inleveren en krijgen dan of een lage prijs in de oogsttijd of een wat hogere prijs later, waarbij ze echter alleen tegen kosten naar een concurrent kunnen. Mais is een uitzonderingL die wordt met de kolf op de boerderij in speciale open maisrennen bewaard.