onduurzaamheid

Duurzaamheid is een woord dat ik in het afscheids-essay van Minister Veerman, althans zoals samengevat in de agrarische pers, weinig tegenkwam. Vorige week discussieerden we in Wageningen over transities en leerprocessen in de samenleving. Ik hield er de notie aan over dat 'onduurzaamheid' in de landbouw of visserij vooral veroorzaakt wordt door het feit dat de koppeling met de rest van de samenleving deels verbroken is. En dan bedoel ik niet in termen van materiaalstromen, maar in feed back mechanismes: burgers vinden dat zaken in de sector niet kunnen, maar het ontbreekt aan informatiestromen en prikkels om dat ook door te laten klinken. En zo kan het ontsporen op een overmaat van negatieve externe effecten.
Wat dan opvalt, is dat we in onderzoek en beleid weinig aandacht geven aan hoe je die koppelingen weer aanbrengt. We richten ons op technische oplossingen of aan het bij elkaar brengen van wetenschappers van diverse pluimage om zo multidisciplinair met een nieuwe oplossing te komen - en zo te leren hoe de kennisinfrastructuur anders moet. Maar echt ingrijpen op feed back loops is blijkbaar lastig.
Mogelijk komt dat omdat in sommige situaties veel mensen een beetje last hebben van een negatief effect als milieuvervuiling of dieronwelzijn, maar dat bij maatregelen een kleine groep boeren een groot effect voelt. Liever proberen we dan positieve feed back, zoals het stimuleren van biologische producten. Dat valt ook al niet mee, blijkt uit een onderzoek dat mijn collega's vandaag in Nieuwspoort aan Minster Veerman aanboden. Men let vooral op lekker en gezond en wil maar een beetje extra betalen.

Op de (eigen) foto een onduurzaam landschap van lava op IJsland: ooit vervalt dit tot vruchtbare grond.