Het dorp, telkens weer

Het avondblad meldt het overlijden van twee artiesten, Billy Preston en Friso Wiegersma. De vijfde Beatle was de grootste popartiest van beide, maar terecht stond het journaal uitgebreid stil bij het overlijden van Wiegersma. Aanvankelijk bekend geworden als de ‘vaste vriend’ (zoals dat in sommige kringen heette) van caberetier Wim Sonneveld maar langzamerhand erkent als meer dan de ‘weduwe van..’ (zoals hij dat zelf eens uitdrukte).
Dat ik er in deze blog bij stil sta is niet vanwege zijn schilderwerk maar vanwege zijn liedteksten. En dan niet het lijflied Telkens weer van ‘Rooie Sien’ Willeke Alberti, noch het lellebellerige, nichterige Nikkelen Nelis lied 'Ze kon het lonken niet laten' (soms droeg zij slechts een veer) maar het onvergetelijke Het Dorp, dat na Sonnevelds plotselinge dood in 1974 alsnog een hit en een klassieker werd. Een cover van vijf jaar eerder van La Montagne van Jean Ferrat, een chanson over het leeglopen van de Franse bergdorpen.
Sonneveld was overigens niet meteen enthousiast, volgens Wiegersma’s autobiografie Telkens weer het dorp: “Een lied over de teloorgang van een ouderwets dorp? Dat lijkt me nou een heel vervelend idee”. Althans dat meldt single-verzamelaar Vic van der Reijt die het plaatje karakteriseert als het gezongen Anton Pieck-schilderij van Friso’s geboorte plaats Deurne. Waar zijn vader huisarts en kunstminnaar was, en zo model stond voor de roman Dorp aan de rivier. Langs het tuinpad van mijn vader. Thuis heb ik nog een ansichtkaart / waarop een kerk een man met paard.
Met respect voor het werk van Wiegersma een stukje uit een artikel dat ik vorig jaar in SPIL schreef en waarin ik het belang van dit lied voor de denkbeelden over het plattteland duidde:
We zijn vastgeroest in het idee dat de veehouderij een bijzondere bedrijfstak is. Ingegeven door de Ot & Sien schoolplaten van Cornelis Jetses - die niet eens over de landbouw gingen (Krips, 2003). Door het Dorp van chansonnier Wim Sonneveld, waar de functies van slagerij J. van der Ven allang zijn overgenomen door Nutreco en Ahold. En door het Jorwerd van Geert Mak, waar God niet verdween door teruglopende melkproductie maar door de tv, de auto en de supermarkt - Leeuwarden en Amsterdam waren te dichtbij. “Het boerenbedrijf is veranderd, terwijl het boerenicoon al die tijd hetzelfde is gebleven. []. De boerderij in ons hoofd valt niet te slopen” zo werd recent onder de titel ‘Landschapsverdriet’ in de NRC geconstateerd (Somers, 2004).

Deze blog had afgelopen donderdag moeten verschijnen maar technische problemen bij blogger.com maakten dat onmogelijk