GELUKKIG NIEUWJAAR

Dank voor je bezoeken in het afgelopen jaar aan deze weblog - en de reacties daarop.

Ik wens je een Gelukkig en Crisisvrij 2012.

[de foto hiernaast nam ik in november in de modernistische kathedraal van Rio de Janeiro]

HAPPY  NEW YEAR

motivational research

Behavorial economics is in. Vooral ons korte termijn gedrag wordt meer gestuurd door emotie dan door rationele afwegingen. Marketing en 'nudging' spelen daar zo goed mogelijk op in. Maar er is weinig nieuws onder de zon. In de jaren 40 en 50 hadden we 'motivational research'. The Economist haalde die stroming uit de vergetelheid in zijn kerstnummer met een mooi verhaal over Ernest Dichter, een psychoanalist uit Wenen die in Amerika school maakte. Helemaal in de traditie van Freud. Een werkwijze met veel diepte interviews die probeerde de ware, emotionele koopredenen te acherhalen. En aantoonde wat voor gevoel de huisvrouw heeft bij het bakken van een cake - met als gevolg dat de meelproducenten nog steeds (onnodig) de eieren thuis laten toevoegen, dan hou je toch het gevoel goed te zorgen voor man en kinderen.

Mensen ontlenen hun persoonlijkheid ook aan de producten die ze kopen, en dus hebben die producten ook een karakter, en dat kan met Freud et al worden blootgelegd. Dat was een godsgeschenk voor de marketing. Tot Vance Packard ("hidden persuaders / verborgen verleiders") en John Kenneth Galbraith (Affluent Society) in de tegenaanval gingen en de komst van de computer de statistische marktanalyse in de mode bracht. En nu zijn we dus in dit tijdperk van neuro-psychologie en neuro-economie weer terug bij de emotie. Ook de economische wetenschap kent zijn cycli.

The Economist 17.12.2011: Retail Therapy

Bier-economie

Er is een grote groep economen die zich bezig houdt met de economie van wijn, en een paar jaar geleden hebben collega-economen in Leuven, bierhoofdstad van de wereld, zich ook op de bier-economie gestort. In de kerst-editie van The Economist blaast men ook een partijtje mee met een poging de vraag te beantwoorden waarom nu juist Belgie wereldleider is in de biercultuur.
Allereerst natuurlijk omdat Belgie net als Tjechie in de gerst-gordel ten noorden van de wijngebieden ligt, en voor wijn niet geschikt is. De waterkwaliteit is er hoog. Ook hop groeit er goed hoewel dat in Belgie minder een rol speelt.
De grote promoter van bier was de katholieke kerk - de monniken waren de bierbrouwers, vaak zelfs in bierbrouwende bedrijfjes. Deels als gezonde drank tijdens de vasten, maar ook als inkomstenbron, zeker bij groot onderhoud van de abdijen. Nog heden ten dage want volgend jaar brengt Westvleteren 70.000 'six packs' van zijn zeer moeilijk verkrijgbare Westvleteren 12 op de markt om het dak van de abdij te kunnen repareren.
De kerk was behoudend en geen voorstander van de overschakeling op hop, hoewel dat hier en daar wel gebeurde. Ze hield vast aan het gruit, de kruidenmengsels waarop ze het monopolie had. Hop werd afgedaan als te duivels. Juist die kruidenmengsels bevatten veel diversiteit en leenden zich voor expermimeteren.
Later gingen ook de belastingen een rol spelen. Op de import van wijn zat een forse invoerheffing. En waar Nederland zich aan de jenever zette, was dat na de afscheiding in Belgie veel minder het geval, ook door forse accijnzen. En dus leidde dit tot expermimenteren met bieren met hoge alcoholpercentages. Sommige brouwers zat ook in de politiek, dus de political economy hielp.

Kortom mooie institutionele verklaringen voor Belgie als bierland.
The Economist 17.12.2011: Brewed force

Plattelandsnostaligie in de Top2000

Einde van het jaar en dus is hij er weer, de top-2000 en onze nostalgie-index. Ook dit jaar werd weer menig debat over het platteland beinvloed door de behoefte om te behouden hoe het vroeger was. De boerenkinderen in de klas, de kar die ratelt op de keien.
Zo was er wederom veel discussie over megastallen, Wageningen UR publiceerde over zorgvulidge veehouderij, commissies van de heren Alders en van Doorn bogen zich erover.
Maar de behoefte aan nostalgie lijkt volgens onze eindejaars nostalgie index af te nemen. Als proxy voor nostalgie hanteren we hier elk jaar met een knipoog de plaatsing van Wim Sonneveld's Het Dorp in de Top 2000. Dit jaar zakte het nummer naar plaats 57.
Minder behoefte aan nostalgie zo lijkt het, of misschien had het oude Deurne dit jaar toch te veel concurrentie van Maaskant.....

Groene Groei

Voor wie zich ook interesseert voor het thema Groene Groei: hier is de link naar een recent OECD rapport.

Cijfers onderschatten economie

De netto-toegevoegde waarde van de Nederlandse land- en tuinbouw wordt voor 2011 geraamd op zo'n 5,3 miljard, zo lees ik in een publicatie van mijn LEI collega's. Dat is een forse onderschatting, zo vermoed ik naar aanleiding van een bericht dat http://www.nu.nl/ afgelopen zaterdag bracht.
Nederland telt naar schatting 40.000 henneptelers. Hiermee is Nederland lijstaanvoerder binnen Europa. In de teelt wordt jaarlijks ongeveer 2 miljard euro winst gemaakt. Het is ook een dynamische bedrijfstak want jaarlijks stoppen 5.000 kwekerijen gedwongen na politie-interventie.
Ooit zag Italie kans zijn economie met 10% op te waarderen door ook zwart geld mee te tellen. Dat kunnen wij nog beter als we willen ;-). 
Overigens weet je bij dit soort persberichten nooit of het woord winst ook echt als winst is bedoeld, of dat het toegevoegde waarde is of alleen maar omzet. Maar ook in de laatste geval is de sector evengroot als de bloemensector en 4 keer zo groot als onze beroemde bloembollensector.

Prettige Kerstdagen

Innovatie: PEF als illustratie

Gisteren mocht ik een seminar voorzitten op EL&I over innovatiemonitoring. Want wat je niet meet kun je niet managen of besturen, dus dat geldt ook voor innovatie. Het LEI gaat volgend jaar daar over berichten, dus dat doe ik hier even niet - maar toch twee interessante observaties.
Allereerst dat vertegenwoordigers van FND en FNLI uitlegden dat de langere levensverwachting van de mens altijd wordt geassocieerd met betere gezondheidszorg maar dat misschien wel 50% het gevolg is van betere voeding. Van veredeling tot pasteuriseren en de koelkast. We doen de marketing dus niet goed met als vervelend bijeffect dat de pharmaceutische industrie toelatingsprocedures domineert, als je niet uitkijkt ook voor voedsel.

In heel ander verband vertelde iemand me later dat er ook interessante samenwerkingen zijn tussen de gezondheidszorg en voeding. Ook in Nijmegen is men nu met streekproducten in de gezondheidszorg aan de slag, waardoor er niet 60% maar misschien wel 75% wordt opgegeten. In de ziekenzorg is dat een belangrijk percentage omdat het een hele kunst is patienten genoeg en goed te laten eten. Of dit soort effecten eenmalig door de aandacht zijn of blijvend is natuurlijk de vraag.

Andere conclusies van het seminar werden gisteravond treffend geillustreerd in de NRC met het verhaal over het kleine Amsterdamse bedrijfje Avantium dat de zgn PEF fles heeft ontwikkeld, en die gaan ze nu met CocaCola (dat maakt honderd miljard flessen per jaar). De PEF fles is gemaakt van plantaardig materiaal uit bv. mais of suikerriet. Tal van andere bedrijven, ook uit de chemie (verf, nylon) staan nu in de rij in Amsterdam.

Voor innovatiebeleid heeft deze case een aantal interessante aspecten:

1. Aventium komt niet uit het plantaardige wereldje van Wageningen of INRA maar is een spinn off van Shell
2. Die zich eerst met katalysatoren bezig hield maar dat business model was niet interessant genoeg en dus besloten ze in 2005 te proberen om zgn. furanen te fabriceren - dat was nog niet gelukt maar die moleculen hebben veel toepassingen (dat was bekend)
3. De petrochemische industrie is zeer conservatief volgens de directeur van het bedrijfje en daar moesten ze tegenop boksen. Challengen is niet makkelijk.
4. Er was 20 to 30 miljoen nodig die door de crisis niet van de beurs op te halen was: financieel klimaat doet er toe, geld moet op zoek zijn naar risico en rendement
5. Je moet tegen tegenslagen kunnen. De fabricage van de eerste  25 kg PEF kostte 200.000 euro en leidde niet tot resultaat: het flessen blazen lukte niet. Later wel.
6. Dat is reden genoeg voor CocaCola om er nu in te stappen. Toch gaat het nog jaren duren: de kostprijs van de halve liter fles ligt nu op 150 euro, die van het concurrerende product PET fles op 4 cent. Economie komt later
7. Men gaat nu een fabriek voor 40.000 ton in Geleen neer zetten. Opvallende plek: bij een chemisch complex, niet in een gebied waar mais of suikerriet wordt geteeld, niet in de Rotterdamse haven waar dat wordt aangevoerd. Blijkbaar is de chemische kennis doorslaggevend.
8. Banken financieren de benodigde 100 miljoen alleen als afnemers als CocaCola er wat in zien en zich verplichten.
9. Weer een voorbeeld dat veel innovaties in de voedingsmiddelenketen komen uit de toelevering zoals de verpakkingsindustrie (zie eerder Tetrapak) en de ingredientenindustrie. Geen hekken om topsectoren dus, maar de interactie tussen sectoren managen.
10. Voor innovatiebeleid lijkt dit te betekenen dat je aan de ene kant faciliteiten hebt voor dit soort challengers (universitare kennis, inspirerende omgeving, financieringsfacilliteiten voor eerste fase en tegenslagen in cash want die bedrijven maken geen winst) en dat je anderzijds dooor agendasetting middels studies over klimaat, duurzaamheid, milieu toepassingen voor de voedingsmiddelenindustrie kunt uitlokken omdat die zich bewust zijn van problemen rond duurzaamheid op langere termijn. En de financieringscapaciteit van die bedrijven is zo groot dat een fiscaal subsidietje meer of minder er daar niet toe lijkt te doen.

40 jaar 4004

Het is 40 jaar geleden dat Intel de microprocessor introduceerde, de programmeerbare computer op een chip, die computers veel goedkoper maakte - nog elke 18 maanden 50%. De datum was 15 november en het type heette de Intel 4004.
De exacte datum was me even ontgaan. Het blad Computer Totaal heeft deze maand een mooi historisch overzicht met de tijdlijn van microprocessors. Toendertijd was ik voorstander van de Nederladse term "rekentuig". Maar goed dat dat het niet geworden is want nu staat beeld centraal, hoewel het apparaat daar veel voor rekent. And Moore to come.

LEI in het nieuws

Poznan

Het LEI was vandaag in het nieuws. Met de jaarlijkse inkomensramingen. Die voor ondernemers niet vrolijk stemmen. Het NOS-journaal liet de presentatie over aan een ondernemer met komkommers in Drenthe. Die dat prima deed, hoewel daardoor de bron LEI uit beeld raakte.
Opvallend was dat het LEI ook in het nieuws was via een necrologie in de NRC. De krant stond stil bij het overlijden van zijn (gespensioeneerde) journalist Theo Westerwoudt. Begonnen als landarbeider met MLS, avontuurlijk ingesteld met een aantal buitenlandse werkplekken, keerde hij terug in Nederland en ging bij het Landbouw Economisch Instituut werken. Moet eind jaren 50 zijn geweest, zo schat ik. Schnabbelde bij met een rubriek over de sierteelt in een dagblad en raakte zo in de journalistiek en uiteindelijk prominent redacteur (o.a. chef binnenland) bij de NRC.
Het LEI museum kent meer prominenten die een blauwe maandag bij het LEI werkten, waaronder Arie van der Zwan (van de WRR - Plaats en Toekomst van de Nederlandse Industrie, EUR, V&D en meer). Westerwoudt voegen we toe.

Lijstje: List-o-pedia

Voor alle andere fans van lijstjes: er is weer een mooi nieuw boek uit. List-o-pedia - honderden interessante, bizarre en best wel leerzame lijstjes die echt moet kennen.
Uitgegeven bij Terra. Voor wie nog wat zoekt voor onder de boom, kan met dit boek 2665 willkeurige feiten in huis halen. En een alleraardigste vormgeving. Eerder als Listomania in de US verschenen.

Groene groei

Velen zijn op zoek naar de heilige graal van de groene groei. Dat vraagt veranderen, maar hoe dan?
Voor wie inspiratie zoekt: Herman Wijffels gaf een mooi interview voor de jongste editie van het Robeco relatieblad SAFE. Met pittige uitspraken over Haagse restaurateurs, dus hij ziet het er voorlopig nog hier ten lande niet echt van komen. Er is blijkbaar eerst nog meer crisis nodig voor dat we bv. de miljarden subsidies op fossiele energie (van rode diesel tot kerosine en nog meer) afbouwen en inzetten om werkeloze bouwvakkers aan het werk te zetten in het energiezuiniger maken van onze huizenvoorraad; waarbij het probleem is dat banken niet kijken naar de total cost of ownership bij hun leningen en de huurwetgeving het doorrekenen van de investeringen in hogere huur tegenhoudt. Mooie voorbeelden dus.

bedrijfseconomisch denken in Afrika

Er zijn heel wat case-beschrijvingen uit ontwikkelingslanden waarin mensen voor de korte termijn van consumptie kiezen en niet voor de langere termijn van gezondheid (goedkope chloortabletten) of betere huisvesting (een tv tegen de verveling in plaats van een betere huisvesting). Daar zijn overigens veel goede verklaringen voor. De NRC had gisteren twee pagina's naar aanleiding van het boek Arm & Kansrijk van Banerjee en Duflo.
Als ik het goed begrijp bevelen die een middenweg aan tussen de vrije markt en hulp: de overheid moet zorgen mensen de goede keuzes te maken (het nudging idee hoewel het niet zo wordt benoemd) en invallen voor wat mensen voor de langere termijn laten liggen.

Een mooi voorbeeld uit een kader bij het artikel: in een Keniaans experiment bleek een kg kunstmest van $1 per saldo $ 1.70 op te brengen. Toch kochten weinig boeren kunstmest, maar 10%. Tegen de tijd dat het gekocht moest worden (volgend voorjaar) was het geld al op. Er is altijd wel ergens geld voor nodig. Oplossing van onderzoekers: verkoop bij de oogst vouchers voor levering in het voorjaar. Dan blijkt 50% mee te doen  (althans dat neem ik aan, de krant schrijft dat het aantal met 50% stijgt, maar dat zou van 10 naar 15 zijn).

Deed me denken aan een reserve officier van het Nederlandse leger die ik eerder deze week bij BNR hoorde: de man had in Afghanistan ondernemers gecoacht. Je moest er bij de basis beginnen, zo vertelde hij. Die basis was uitleggen dat als je een bedrijf hebt, je moet zorgen voor 2 portomonnees: 1 voor het bedrijf en 1 voor het huishouden. Zo simpel is het soms.

naar 1 btw tarief ??

Een mogelijkheid voor Groene Groei: De Raad voor Volksgezondheid en Zorg (RVZ) pleitte deze week in het rapport 'Preventie van Welvaartsziekten'.voor het hoge btw tarief op voedsel, plus nog een vettaks. Dat in de strijd tegen ongezonde leefstijl, vooral bij laaggeschoolden (waar naar idee van de Raad dan blijkbaar de prijselasticiteit nog wel effect heeft). Kun je ook mooi  de arbeidskosten in deze inkomensklasse verlagen en de administratieve lasten verlagen. Ongetwijfeld zijn er ook nadelen.....

kunstbeken

Echte natuur kent Nederland eigenlijk niet, vrijwel alles is een cultuurlandschap, inclusief de heidevelden en de dennebossen met mijnbouwhout. Wie dacht dat dan in ieder geval veel van de beken op de zanndgronden nog een natuurlijk karakter hebben, kan ook zijn mening bij stellen. Veel beken zijn door boeren vorm gegeven, om daarmee grasland te bevloeien - de zgn. vloeiweiden. Dat was eeuwenlang zinvol want het verlengde het groeiseizoen  (tot wel 2 maanden!) door minder vorst in de grond, bracht mineralen, doodde de mollen en insecten en zorgde voor spreiding van werk in de tijd. Wie in het landschap beken aantreft die zich stroomafwaarts splitsen of die niet echt goed meanderen (met uitslijtende buitenbocht) heeft met een aangelegde beek te maken. Meer op de website http://www.stromendlandschap.nl/ En in het boek Stromend landschap - vloeiweidenstelsels in Nederland, G.J. Baaijens e.a., KNNV Uitgeverij. Aldus een recenssie in de NRC van afgelopen weekend.

De hongerige stad

Het boek Hungry City van Carolyn Steel, een internationale bestseller uit 2008, had ik tot voor kort ondanks wat aanbevelingen genegeerd. Er verschijnen aan de lopende band boeken over de voedselketen - je kunt tenslotte niet alles lezen. Inmiddels werd me de Nederlandse vertaling "De hongerige stad"  - tot stand gekomen door bemoeienis van het LNV Innovatienetwerk- ter leen in handen gegeven, dus nu is het er toch van gekomen.
Daar heb ik geen spijt van want het is een goed boek dat ik je kan aanraden. Steel bekijkt als archtitecte het issue vanuit het ontwerp van de stad en herinnert ons er nog eens aan dat een stad zo groot kan worden als de voedseltoevoer aankan. Ze laat zien hoe steden ook rond voedselaanvoer ontworpen zijn en met wat voor problemen ze hebben geworsteld, inclusief de afvoer van mest en eventueel hergebruik daarvan.
Ze is op zijn best - of misschien moet ik zeggen dat ik dat het meest leerzame aspect van het boek vind- in de historische verhalen. Zo wist ik niet dat het de Nederlanders zijn geweest die het telen van veevoer als akkerbouwgewas hebben uitgevonden. Als productiviteitsmaatregel.
Zo zijn er tal van verhalen over de relatie tussen stad en ommeland. Door de goedkope transportkosten is dat ommeland nu wel heel groot geworden en hebben stadsbewoners daar niet meer zoveel betrokkenheid bij. Dat roept blijkbaar het spook van Rome op, waar dat op zeker moment ook het geval was en de verre gewesten nog wel voedsel naar de stad stuurden (terwijl Rome zich omringd had met mulifunctionele landbouw en andere lusthoven) maar de aftakeling van de decadente stad in gang werd gezet.

Voor een auteur verbonden aan de London School of Economics biedt het boek in zijn verklaringen van de mooi beschreven feiten soms verrassend weinig economie en economische redeneringen. Maar dat is mogelijk beroepsdeformatie van deze recensist.


Steel komt niet echt met een oplossing en misschien zelfs wel niet met een heldere probleemdefinitie. Ze voert de tuinsteden op en heeft een lovend woord voor het Nederlandse Pig City en natuurlijk gaan we straks via internet kopen en thuis laten bezorgen. Het ontbreken van zo'n zware epiloog met toekomst-ontwerp is misschien ook wel verfrissend en haar allerlaatste punt lijkt me zeer terecht: het gaan om voedselcultuur, die moet weer terug komen.
 
Met die kanttekeningen: goed dat dit toch in het Nederlands is vertaald en een mooi boek om wat te leren van de relatie stad en platteland door de eeuwen heen.

Euro, 1 Europa en bedrijfsverplaatsing

Wie iets van mijn hand wil lezen verwijs ik naar de site Boerenbusiness met een column over de eurocrisis en de noodzaak voor meer Europa, inclusief betere mogelijkheden voor verplaatsing van Nederlandse boeren

The mess we're in: mijn favoriete sheet van afgelopen jaar

Terug van de Agribex

Een genoeglijke dag in Brussel gisteren, hoewel de NS het er maar moeilijk mee had. Voor de terugweg was er niet tijdig een locomotief en op de heenweg werd de trein van 8 uur helemaal uit de dienstregeling gehaald. Mijn plan om een uurtje over de Agribex te zwerven viel daarmee in het water.
Maar ook bij het doorsteken van een paar hallen snuif je de beursgeur van glimmende materieel en foldersverzamelende boerenkinderen al weer snel op. Weer meer bezoekers dan de vorige editie, zo begreep ik.
We lunchten met een mooi uitzicht op de ring waar de Holsteins aan een keuring werden onderworpen. De middag was er voor de conferentie van Landbouwkrediet / Credit Agricole. De grootste landbouwbank in Wallonie en de nummer twee in Vlaanderen. En omdat er meer boeren in Vlaanderen zijn dan in Wallonie, is het evenwichtig verdeeld. De conferentie verliep dan ook bewonderenswaardig tweetalig.
[Terzijde: in de NRC van vandaag blijkt uit een rapportage dat er ook veel Vlamingen in Wallonie boeren. Bij de havenuitbreidingen van Antwerpen en Gent zijn velen daar naar uitgeweken, en verder hebben de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog daar nog een handje in gehad door Waalse boerenzoons langer te interneren dan Vlaamse die vervolgens Waalse hoeves konden overnemen]

Inhoudelijk leerde ik er nog een paar zaken die ik even noteer. Geert Noels (zie de blog van donderdag) besteedde in zijn interessante inleiding ook aandacht aan een onderzoek dat ze naar West-Vlaanderen hebben gedaan. Daar blijkt 46% van de Europese diepvriesproductie van groenten te zitten. Een mix van akkerbouwgroente-bedrijven en verwerkende industrie, veelal in de mkb-sfeer. Een echte Porter-cluster dus.
Zelf eindigde ik mijn inleiding met de vertaling naar de praktijk dat iedere boer een strategie moet hebben (soms maakt het niet uit welke, als je er maar een hebt): beter, groter, anders, elders. Stress-gestest op de grote ontwikkelingen in deze tijd. Met de toevoeging dat banken niet meer zouden moeten lenen als zo'n strategie bij hun klant ontbreekt.
Dat leverde een mooie reactie op van de CEO van Landbouwkrediet. Gastheer Luc Versele legde uit dat zijn bank bij de dioxine crisis een applicatie heeft ontwikkeld waarbij men precies de risicopositie van de landbouwportefeuille kan uitrekenen en bepaalt welk bedrag eventueel aan de stroppenpot moet worden gedoteerd. Hij voegde er als pikant detail aan toe dat hij de indruk had dat er ook banken zijn die dat liever uit de losse pols doen en zo'n incident gebruiken om, als er door andere reden dat jaar behoorlijk winst is, meer te doteren dan nodig zodat in andere jaren verliezen kunnen worden toegedekt door vrijval uit de stroppenpot. Z'n winstegalisatie getuigt niet meteen van goed management, zo lijkt me. Landbouwkrediet betaalt zijn leden al jaren 5% dividend en de CEO is dit jaar bankmanager van het jaar in Belgie/Luxemburg. Het cooperatieve model staat duidelijk weer in de belangstelling.
Verder een paneldiscussie over het GLB na 2013. Veel kritische kanttekeningen bij de flat rate (leuk voor de grote grondeigenaren), de biodiversiteits-braak, de verplichting van 3 gewassen (als onredelijk gezien voor melkveehouders met gras en snijmais) en de administratieve lasten. Innovatie-gelden wordt verwelkomd maar Belgie is al zo slim om 60% van de tweede pijler gelden voor het innovatiedoel aan te wenden. Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond, oogste een spontaan applaus met de stelling dat de gelden uit het GLB wel bij de boeren terecht moeten blijven komen.
En intussen werd elders in Brussel bepaald hoe de toekomst van de Euro en de EU eruit zien. Wat mijn stelling ondersteunde dat ondernemers maar beter naar dat soort grote trends en trendbreuken kunnen kijken als ze grote investeringen overwegen dan naar de details van het GLB. Dat moet so wie so globaler en minder gedetailleerd.

lijstje: 6 schokken

Zes economische schokken zullen uw leven fundamenteel veranderen, zo meldt de cover van het boek EconoShock van de Vlaming Geert Noels. In Belgie een veel gevraagd commentator zo begreep ik. Ik zou het boek niet in handen hebben gehad, ware het niet dat ik morgen een lezing mag verzorgen op de Agribex in Brussel in een seminar van Landbouwkrediet. Daar spreekt ook Noels en zo kreeg ik het boek op mijn bureau. De zes schokken:

1. demografie
2. het zwaartepunt verschuift naar het Oosten
3. informatie- en communicatietechnologie
4. het einde van de fossiele brandstoffen
5. het nieuwe kapitalisme
6. de groene economie.

Ik zie uit naar een boeiende dag. En lees het boek, het is de aandacht waard.

innovatie en onderzoek

Mijn blog van vandaag staat op de site van het LEI, waar ik een cursiefje schreef over het topsectorenbeleid, innovatie en onderzoek. En als je innovatie dan toch met onderzoek wil bevorderen, doe dan vooral bedrijfskunde en andere sociaal-wetenschappelijk onderzoek - zo stel ik (ja ook met welbegrepen eigenbelang).

canvas voor business model

Vandaag een tip voor wie nog een nieuw business model moet ontwikkelen, voor zijn bedrijf of de eigen baan. Hier vind je een model (een canvas) dat je helpt je gedachten te bepalen en tot een consistente propositie te komen. Ik moet het zelf nog eens gebruiken, maar ik hoor er goede ervaringen over.

risico-regelreflex

Als het kalf verdronken is, dan dempt men de put. Hoewel dus te laat, is dat nog niet het ergste. Vaak wordt er meer dan 1 put gedempt en wordt ook de overheid (wij belastingbetalers dus) opgezadeld met het dempwerk. Dat is de zogenaamde risico-regelreflex die wijst op twee diepgewortelde effecten van een risico (of beter: een risico dat zich heeft geuit in een incident): enerzijds overregulering en anderzijds de tendens om alle verantwoordelijkheid bij de overheid te legggen. Want shit happens maar we hebben recht op een risico-vrij bestaan.

Een verschijnsel dat ook op grote schaal is opgetreden bij bv. de bse-affaire om eens een landbouwvoorbeeld te noemen.
De Academie van wetgeving hield in april een sypmposium over dit verschijnsel (en wat er aan te doen) en in een brochure publiceerde het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijk Relaties de speeches en discussies. Mooie voorbeelden en enkele suggesties voor good governance.

De Risico-regelreflex in het openbaar bestuur, sept. 2011

het zesde zintuig in digi-vorm

Vrijdag wees ik hier op de website GoodGuide waarmee -misschien op minder wetenschappelijke basis dan gewenst is- consumenten informatie over producten kunnen opvragen en zich desgewenst in duurzaam gedrag kunnen laten ondersteunen.
Het kan straks nog veel handiger als het aan het MIT MediaLab ligt. Waarom zou je een pda of mobiele telephone gebruiken, als een kleine projector de informatie ook kan visualiseren op het product zelf. Een mooi TED filmpje van Pattie Maes van dat lab laat de toekomst van augmented reality zien.

Innovatie trivia

Het laatste in Europa gebouwde
kasteel, door Wilhelm II in
1905 in Posen, nu Poznan

Mooi boek voor wie nog een Sinterklaascadeau zoekt, in dit jaar waarin innovatie zo hoog op de agenda kwam: Patrick Robertson verzamelde bijna 50 jaar lang verhalen over wie wat voor de eerste keer deed. Van de innovatie van de eerste lift (in Versailles, voor maitresse transport bij Lodewijk de XV) tot kauwgum en voorgesneden brood (1912). Trivia en naslagwerk:
Robertsen; Book of Firsts: who dit what for the first time.

GoodGuide

We discussieerden vandaag over het feit dat business as usual voortaan business as sustainable zou moeten zijn. En dat keurmerken in dit proces niet het enig zaligmakend instrument zijn. Want steeds meer consumenten bepalen zelf wel wat ze belangrijk vinden.
Een Amerikaans voorbeeld op dat vlak stond vorige week in the Economist: GoodGuide.com heeft als sinds 2008 een website dat producten beoordeeld op veiligheid en duurzaamheid (in de VS althans, 140.000 producten). Nu is er ook een app voor het mobieltje: je scant de barcode en de purchase analyser op je telefoon geeft je de info. En suggereert eventueel een alternatief op basis van je profiel. En geeft aan (i.s.m. PriceGrabber) hoe competatief de vraagprijs is. Volgende stap: je houdt bij hoe groen je inkoopt en deelt dat met je facebook community. Dat is transparantie...